مجله گردشگری

قلعه والی ایلام یکی از بناهای زیبای دوران قاجار در دشت میان کوهی ایلام و در بالای تپه چگا میرک (در محله‌ای به نام حسین‌آباد فیلی) در سال ۱۳۲۶ هجری قمری در زمینی به بزرگی ۲۵۰۰ مترمربع  به دستور (غلام رضا خان والی) ساخته شده ‌است. بعد از این که ساخت قلعه والی به پایان رسید، غلام رضا خان دستور داد تا کتیبه‌ای به طول ۱۸۰ سانتی‌متر به خط نستعلیق حکاکی و سپس بر بالای ورودی شرقی بنا نصب شود، ولی در جریان جنگ تحمیلی این کتیبه سقوط کرد و هم‌اکنون نیز در بخش دیگری از قلعه نگهداری می‌شود. در ضلع شمالی قلعه‌ی والی، قسمت شاه‌نشین آن قرار دارد که بسیار بزرگ‌تر از بقیه اتاق‌های قلعه است.

شوش از قدیمی‌ترین سکونت‌گاه‌های دنیا به‌شمار می‌رود و با آثار جهانی مثل معبد چغازنبیل و کاخ آپادانا زبانزد جهانیان است. از جاذبه‌های باستانی شوش، محوطه هفت‌تپه است، محوطه‌ای که در آن موزه‌ای دیدنی به همین نام وجود دارد. در فصل دوم حفاری هفت‌تپه با توجه به کثرت و اهمیت آثار به‌دست‌آمده نیاز به ساخت موزه‌ای محلی در جوار محوطه‌ی تاریخی مطرح شد که که کارکرد این مرکز پژوهشی را داشته باشد. به این ترتیب عملیات ساختمانی موزه در یک طبقه در بهار سال 1349 آغاز و با اتمام عملیات موزه در اردیبهشت ماه سال 1352 افتتاح شد. با شروع جنگ تحمیلی در سال 1359 این موزه تعطیل شد و بخشی از اشیای آن به تهران انتقال یافت. پس از انجام تعمیرات موزه حدود ۲۰ سال بعد در اسفند ماه سال 1380 این مکان به‌عنوان موزه ونمایشگاه آثار مطالعاتی پروژه‌های هفت تپه وچغازنبیل مجدداً بازگشایی شد.

کاخ موزه گرگان که از مراکز فرهنگی شهر گرگان، مرکز استان گلستان، به ­شمار می رود تاريخ و فرهنگ اين منطقه باستاني را روايت مي­كند. کاخ موزه در محوطه­ ی پارک شهر (کتابخانه‌ی سابق) واقع در مرکز شهر گرگان، یکی از ۱۲ کاخ خانواده پهلوی در کشور و محل اقامت این خانواده در منطقه شمال کشور در كنار مجموعه­ ای از ساختمان­های اداری از جمله شهرداری، ثبت احوال، مدرسه ايرانشهر و اداره­ ی پست گرگان بنا شد.

مسجد جامع مرند در مرکز شهر مرند واقع شده است. مطابق کتیبه‌ی موجود در گنبدخانه به تاریخ 485 ه.ق، این بنا قدیمی‌ترین و سالم‌ترین شاهد معماری تاریخ‌دار در شمال‌غرب ایران می‌باشد. طبق کتیبه‌ی محراب مسجد، این بنا در سال 731 ه.ق در زمان سلطنت ابوسعید بهادرخان با اختصاص مالیاتی که از سرزمین‌های غیر مسلمان دریافت می‌شد مرمت و توسعه یافته است. ویلبر پیرامون این بنا می‌نویسد: « اول اتاق گنبدخانه با پلان مربع با سه ورودی در اطراف، در دوره‌ی سلجوقیان ساخته شده است.

بیلانکوه یا ولیانکوه از محلات تاریخی شهر تبریز است. شهرت این محله به "بیلانکوه" را به وجود مدفن اکابر، اولیاء و عرفای تبریز در آن منسوب می‌کنند. مزارات بیلانکوه همواره از اهمیت خاصی برخوردار بوده است. مرقد و مزار بزرگانی چون "اخی سعدالدین" (عارف نامدار قرن ششم هجری)، "کمال‌الدین مسعود خجندی" (شاعر و عارف قرن هشتم هجری)، "کمال‌الدین بهزاد هراتی" (نگارگر بزرگ قرن دهم) و جز آن در این محله واقع شده‌اند. با توجه به بررسی‌های صورت گرفته به نظر می‌رسد بیلانکوه محله‌ای با قدمت قریب به یک هزار سال می‌باشد.

مجموعه‌ی ابواب‌البری ربع رشیدی در شمال‌شرق شهر تبریز قرار دارد که هسته‌ی اولیه‌ی آن در اوایل قرن نهم هجری در اوج دوران طلایی حکومت ایلخانان مغول به دست وزیر مدبر، خواجه رشیدالدین فضل‌الله همدانی ساخته شده است. پس از رشیدالدین این مجموعه‌ی عظیم شهری ویران و غارت شد و در دوران وزارت فرزندش خواجه محمد دوباره مرمت و احیا گردید.

عمارت تومانیانس روستای وینق نام اثری تاریخی به جای مانده از دوران قاجار است که در غرب روستای وینق بر فراز تپه‌ای سنگی قرار دارد. این بنا توسط سرکیس تومانیانس ارمنی ساخته شده و به همین دلیل ویژگی‌های یک اثر ایرانی، اسلامی را ندارد و به سبک عمارت‌های قرن نوزدهم اروپا و روسیه می‌باشد.

کاروانسرای خواجه نظر در شهرستان جلفا و در مجاورت رودخانه‌ی ارس و پل ضیاء‌الملک واقع شده است. چنین به نظر می‌رسد که همراستا با اقدامات شاه عباس اول در راستای احداث و تعمیر 999 کاروانسرا در مرزهای ایران، این بنا توسط خواجه نظر احداث شده است.

"شاه گلی" یا "ائل گلی" یکی از مهم‌ترین گردشگاه‌های شهر تبریز است که در جنوب‌شرق آن و در ۷ کیلومتری مرکز شهر واقع شده ‌است. این مکان در زمان آق‌قویونلوها ایجاد شده و در دوره‌ی صفویان گسترش یافته ‌است. شاه‌گلی تا پیش از روی‌کارآمدن صفویان، بزرگترین منبع ذخیره آب جهت آبیاری باغ‌های مناطق شرقی تبریز تا دروازه تهران و تپلی‌باغ بوده ‌است. در دوران قاجار در پیرامون استخر شاه‌گلی خیابان‌هایی جهت عبور و مرور احداث گردید و در جوار این معابر، درختان تبریزی، بید مجنون و گل‌های اطلسی متعددی در چندین ردیف جهت تزئین گردشگاه و پاکی آب و هوا کاشته شد.

این بنا در سال 742 ه.ق توسط امیر شیخ حسن چوپان ملقب به علاءالدین ساخته شده است و بدین جهت ابتدا به "علائیه" و گاه به اعتبار خان مغولی – یعنی سلیمان، نواده‌ی هلاکوخان- "سلیمانیه" نیز نامیده شده است.