منطقه حفاظتشده به صورت کلی بخشی از زیستبوم بوده که کلیه عناصر آن اعم از زنده و غیر زنده شامل جانوران (مهرهداران)، گیاهان، حشرات و بندپایان، جلبکها و قارچها، باکتریها و تک سلولیها و … و حتی منابع کانی، شکل زمین، مورفولوژی، منابع آبی و کلیه عناصر فیزیکی آن بهطور کامل و با اهداف خاص در غالب طرحهای پهنهبندی داخلی مناطق در سطوح حفاظتی مختلف مورد حفاظت قرار میگیرند.
قلعهی قهقهه از روی نام قهرمان حماسی افسانهای نامگذاری شده است که پادشاه آتشپرستانی با پوست تیرهرنگ بوده است. بقایای این قلعه گِلی مربوط به قرن 4 بعد از میلاد را میتوان بر قلّه صخرهای در کنارهی رود پنج، آنجا که به ریزابهای در افغانستان میپیوندد، ببينيد. قلعه شامل دو رأس است که از شرق به غرب امتداد دارند. رأس بزرگتر نزديك به 500 متر درازا دارد و در ارتفاع 125متری از سطح رودخانه در شرق است و با شیبی کند به سمت غرب پایین میرود.[1]
گرم چشمه در 2325 متری از سطح دریا در سراشیبیهای غربی کوههای شاهدارا و در امتداد رودخانه گرمچشمه واقع شده است. با بررسی توده عظیمی از رسوب سنگ تراورتن که به پایین رودخانه سرازیر شده و طی قرنها متراکم شده و شکل یافتند به اين نتيجه میرسيم كه گرمچشمه باید چندین هزار سال قدمت داشته باشد.[2] آب معدنی با بالاترین درجه هم در چشمههای آبگرم کوچک و هم در چشمههای آبگرم بزرگ با ارتفاع 10 سانتیمتر تا 5/1 متر فوران میكنند و به سطح میآیند. تقریباً در هر ثانیه 5 تا 7 لیتر آب داغ از چشمه بیرون میآید. آب همواره با گلولههای کلسیم آهک به قطر 5/0 تا 4 سانتیمتر در ترکیب با پودر سفید با ویژگی آهگی بیرون میآید.
در قرون وسطی منطقه پامیر به دلیل استخراج نقره شهرت داشت. این استخراج در قرن 10 با بهرهبرداری از ذخایر نقره نزدیک رودخانه توقوزبالاك در کناره سمت چپ رودخانه غُند، در محدودهی بچار آغاز شد. سرمایهسازی از ذخایر این ناحیه منجر به توافق معدنچیان و متخصّصان ذوبآهن در چرتيم، ورشز، شازود، ميانهكوه، و بسیاری دیگر شد. استخراج در سطح وسیع نبود. استخراج در قرن 11 در طی "بحران نقره" رشد زيادی کرد؛ ذخایر نقره توسعه یافتند و در پامیرشرقی به شدت مورد بهرهبردای قرار گرفتند.
شهر خاروغ پایتخت استان خودمختار بدخشان[2] با جمعيّتی حدود 30 هزار نفر در زمینهای کمعرض و مرتفع و در 2060 متری از سطح دریا و نزدیک محل تلاقی رودخانههای غُند[3] و شاهدارا[4] در مرز افغانستان واقع شده است. درّه رودخانه در اینجا باریک است و شهر در دو خیابان بزرگ شكل گرفته كه در دو طرف خيابان اصلی رديفی از درختان صنوبر قرار دارد.[5] در سال 1895 زمانی که سرانجام مرز بین امپراتوری روسیه و افغانستان تعیین شد مرز از سهخانه و یک سربازخانه و روستای کوهستانی کوچکی از خاروغ تشكيل شد. جادهای از آش[6] تا خاروغ ساخته شد امّا جاده تنها این امکان را فراهم میکرد تا اسب سواران کالاها را به کاروانهای شتر تحویل بدهند.
قرغان تپّه بزرگترین مرکز فرهنگی صنعتی درّهی وخش در 97 کیلومتری جنوب دوشنبه واقع است. مطابق با برخی تحقیقات قرغان تپّه در قرن 7 به وجود آمده اگر چه برخی قدمت آنرا بسیار بیشتر میدانند. شهر در قسمت بالایی درّهی وخش و در مرکز یک مرغزار واقع است. در قرون وسطی این ناحیه را ختای و شهر را ليواقند یا وخش میخواندند.
بالجوان يك منطقه تاریخی در تاجیکستان است. نتایج حفّاریهای طولانی مدت باستانشناسی در كوروكسای در نزدیکی بالجوان امروزی ثابت میکند که 200-800 هزار سال پیش زندگی گیاهی جلگهای و بدون درخت در این ناحیه نفوذ داشته است و حیوانات عجیبی همچون اسبها، کرگدنها، میمونهای وابسته به میمونهای دمکوتاه امروزی، ببرهای دندان شمشیری، زرّافهها و نیاکان فیلها میزیستهاند. بیش از هزار سال پیش بالجوان جزئی از حکومت سامانی بود.
نووارا الیا شهری در ییلاقات استان مرکزی سریلانکا میباشد. نام این شهر به معنای «شهری روی دشت» یا «شهر نور» است. این شهر پایتخت اداری منطقهی نووارا الیا بوده و مناظر زیبا و دمای متعادل جز ویژگیهای آن به شمار میرود. نووارا الیا در ارتفاع 1868 متری واقع شده و مهمترین محل تولید چای در سری لانکا میباشد. لازم به ذکر است که بلندترین کوه سری لانکا یعنی پیدوروتالاگالا بر این شهر اشراف دارد. در حقیقت نووارا الیا را به خاطر آب و هوای معتدل و خنک آن (خنکترین منطقه در سریلانکا) میشناسند. اقتصاد این شهر بر پایهی چای، سبزیجات مختص آب و هوای خنک و گردشگری میباشد.
شاید اطلاع داشته باشید که سریلانکا یکی از بزرگترین تولید کنندگان چای دنیا محسوب میشود، به همین دلیل در این کشور تعداد زیادی مزرعه چای وجود دارد. تماشای مزارع چای همراه با کارخانههای تولید چای در سفر به این کشور کاری بسیار لذت بخش است. مزرعه چای گیراگاما دقیقا در خروجی شهر کندی واقع شده و همچنین شامل کارخانه تولید چای و تپههای چایکاری شده از چای سبز گرفته تا ارلگری است. مزرعه چای گیراگاما در ارتفاع ۶۱۳ متری از سطح دریا قرار گرفته است، بازدید از این مکان در سفرتان به کندی خالی از لطف نیست که مراحل چای را از نزدیک خواهید دید.
یکی از بهترین باغهای گیاه شناسی کشور سریلانکا در شهر کندی قرار دارد که همواره مورد توجه گردشگران بوده است. این باغ تاریخی توسط انگلیسیها دچار تغییراتی شده است؛ با اینکه در فاصله ۵.۵ کیلومتری غرب شهر کندی واقع شده اما سالانه حدود دو میلیون گردشگر از این باغ بازدید میکنند. در این باغ زیبا میتوانید به بیش از ۴۰۰۰ گونه گیاهی از جمله انواع گلهای ارکیده، ادویه جات، گیاهان دارویی و درختان دسترسی داشته باشید. بازدید از این باغ برای گردشگران در همه ردههای سنی توصیه میشود. سریلانکا به خاطر داشتن آب و هوای معتدل محل مناسبی برای تجارت ادویه است که توریستها نیز میتوانند انواع گیاهان معطر مانند فلفل و جوز هندی، میخک، دارچین و هل را در این باغ خریداری کنند. علاوه بر تماشای زیباییهای باغ گیاهشناسی برای کسانی مناسب است که میخواهند ادویه به عنوان سوغاتی همراه خود ببرند.
بیش از 20 سال است که سفرهایی با عنوان "سفرهای گروهی جاده ابریشم" از مبدا ایران برگزار میکنیم. سفرهایی به مقصد کشورهای ترکمنستان، ازبکستان و تاجیکستان، برای بازدید از شهرهای تاریخی سمرقند، بخارا و خیوه.