دره فرغانه، که گاهی اوقات به صورت «فرغانه» یا «فرقانه» نوشته می‌شود، دره‌ای سه‌گوش است که شمال تاجیکستان را به انتهای جنوبی قرقیزستان و بخش شرقی ازبکستان در آسیای مرکزی متصل می‌کند. این منطقه باستانی که کاملاً دور از مسیرهای معمول گردشگری قرار دارد، با مساجد قدیمی، مدارس جذاب، مردم دوست‌داشتنی و بازارهای شلوغی که صنایع دستی سنتی از سفال‌های دست‌ساز تا بهترین ابریشم‌ها را به نمایش می‌گذارند، شناخته می‌شود.
با پیشینه‌ای بیش از دو هزار سال، منطقه فرغانه صحنه درگیری‌های عمده‌ای با همسایگانش بر سر منابع طبیعی از جمله پنبه، سنگ‌های طبیعی و مقدار کمی نفت بوده است. با شروع فروتنانه‌اش به عنوان یک مسیر تجاری برای ایرانیان و یونانیان، دره فرغانه در طول سال‌ها دست به دست شده است - از سلسله مغول‌های بابُر و روسیه شوروی در اواخر قرن نوزدهم، تا سرانجام تشکیل سه جمهوری مستقل در اوایل دهه ۱۹۹۰ - که شمال تاجیکستان یکی از آنهاست.

دره فرغانه که بین دو رشته کوه تیان‌شان و گیسار-آلای قرار گرفته است، مساحتی حدود ۸۵۰۰ مایل مربع از زمین‌های چرای دام، کوه‌های پوشیده از برف، روستاهای سنتی و دره‌های حاصلخیز را پوشش می‌دهد. در واقع، از آنجا که توسط دو رودخانه تغذیه می‌شود که به رودخانه سیردریا می‌ریزند، فرغانه یکی از حاصلخیزترین دره‌های آسیای مرکزی است - میوه‌ها، سبزیجات و سایر محصولات کشاورزی خوشمزه در اینجا به خوبی رشد می‌کنند.
امروزه، دره فرغانه همچنان یک مسیر تجاری محبوب در جاده ابریشم معروف است. پنبه، غلات، صنایع چرم، استخراج زغال سنگ و (از نظر تاریخی) پرورش اسب‌های دره فرغانه از مهم‌ترین صنایع این منطقه بوده‌اند. اما این تنها مناظر و منابع طبیعی نیستند که این بخش دست‌نخورده از جهان را به مکانی جذاب برای بازدید تبدیل می‌کنند. دره فرغانه و در واقع شمال تاجیکستان به طور کلی دارای تابستان‌های گرم و زمستان‌های نسبتاً سرد با بارندگی بسیار کم در بیشتر سال است که شرایطی عالی برای ماجراجویی‌های پیاده‌روی و کوهنوردی در طول سال فراهم می‌کند.

اگرچه ممکن است سفر به این منطقه برای همه جذاب نباشد، اما بازدید از منطقه شمال تاجیکستان دره فرغانه یک نقطه قوت بزرگ برای جاه‌طلب‌ترین مسافران است. به هر حال، این یک تعطیلات معمولی نیست. در عوض، اگر به دنبال کشف تاریخ و فرهنگ باشید، چیزهای زیادی برای کشف وجود دارد. و اگر به دنبال کارهایی برای انجام دادن در دره فرغانه هستید، برخی از جاذبه‌های جذاب در انتظار شما هستند.
چندین روستا و شهر اصلی وجود دارند که ارزش افزودن به تور دره فرغانه را دارند. خجند، یکی از قدیمی‌ترین شهرهای آسیای مرکزی، و استروشن، که خانه یک قلعه قدیمی جذاب است، هر دو می‌توانند پایگاه خوبی برای تعطیلات شما در شمال تاجیکستان باشند، با گزینه‌های اقامتی عالی و ارتباطات حمل و نقل برای گشت و گذار.

تاریخ جذاب خجند (که اکنون به نام سغد شناخته می‌شود) را با مساجد و آرامگاه‌های اسلامی، قلعه‌های تاریخی، موزه‌های معتبر، پارک‌های دیدنی و بازارهای پرجنب و جوش کشف کنید.
بازار پرجنب و جوش پنجشنبه بازار، قدیمی‌ترین بازار تاجیکستان است و یک جاذبه ضروری برای بازدید در خجند است، جایی که می‌توانید در میان مردم محلی محصولات محلی خریداری کنید. کاخ فرهنگی آرباب، که به عنوان «کاخ مردم» نیز شناخته می‌شود، یکی دیگر از جاذبه‌های خجند است - یک ساختمان چشمگیر که زمانی توسط شوروی‌ها استفاده می‌شد.
استروشن، که در دامنه‌های شمالی کوه‌های ترکستان قرار گرفته است، یکی دیگر از توقف‌های ارزشمند در فهرست سفر شما به شمال تاجیکستان است. این شهر که در میان دو شهر اصلی تاجیکستان، خجند و دوشنبه قرار دارد، به راحتی در یک تور شمال تاجیکستان جای می‌گیرد. این شهر باستانی که قدمت آن به قرن ششم می‌رسد، زمانی به خاطر صنایع دستی مانند سفال‌گری معروف بود. امروز، این شهر یک مرکز پررونق برای تولید میوه و شراب است. از جاذبه‌های برتر استروشن می‌توان به مسجد کاک‌گومبز با گنبد آبی متعلق به قرن شانزدهم، خیابان‌های پیچ در پیچ شهر قدیمی شهر کهنه، مسجد و آرامگاه‌های سرمزار و ویرانه‌های قلعه مغ‌تپه اشاره کرد.

اسفره، که مرز بین تاجیکستان و قرقیزستان را در بر می‌گیرد، یکی از قدیمی‌ترین شهرهای آسیای مرکزی است. این شهر که قدمت آن به قرن دهم می‌رسد، زمانی یک نقطه داغ در جاده ابریشم بود و دارای مجموعه‌ای از بناهای تاریخی، چایخانه‌های سنتی و باغ‌های زردآلو است. از آرامگاه حضرت شاه متعلق به قرن هشتم، مسجد عبدالله خان متعلق به قرن شانزدهم، موزه اسفره، بازار اسفره و مجسمه معروف لنین دیدن کنید.
گذرگاه شهرستان که بین خجند و استروشن امتداد دارد و در برخی نقاط در کنار رودخانه فان قرار می‌گیرد، یکی از جذاب‌ترین مسیرهای رانندگی در جهان است. اگرچه در خود شهرستان کارهای زیادی برای انجام دادن وجود ندارد، اما چندین سایت تاریخی مربوط به اوایل قرون وسطی در نزدیکی آن وجود دارد. ویرانه‌های باستانی بونجیکت، که زمانی خانه قلعه سه طبقه قلعه قهقهه بود، قلعه‌های چهل حجره و معابد و برج‌های باستانی پنجکنت را کشف کنید.

اما جاذبه‌های دره فرغانه به اینجا ختم نمی‌شود. تبشهر، که اکنون به نام استقلال شناخته می‌شود، با سایت‌های تاریخی مربوط به دوران جنگ را از لیست خود خط بزنید. این شهر که بسیار کمتر از سایر شهرهای تاجیکستان شناخته شده است، به خاطر معدن اورانیوم تاجیکستان در دوران شوروی، بازار محلی و مجموعه‌ای از خانه‌های سنگی ساخته شده توسط اسرای جنگی آلمانی در طول جنگ جهانی دوم معروف است.
علاقه‌مندان به تاریخ ممکن است از شکار مجسمه‌های متعدد ولادیمیر لنین، رهبر کمونیست انقلاب روسیه، در شمال تاجیکستان لذت ببرند. بزرگ‌ترین مجسمه لنین در خجند یافت می‌شود، در حالی که دیگری در استروشن قرار دارد. چندین مجسمه کوچکتر لنین در سراسر تاجیکستان، در اسفره، استقلال، مرغاب، پنجکنت و خاروغ پراکنده شده‌اند.

از سفرهای پیاده‌روی و صنایع دستی گرفته تا مجسمه‌های لنین و ویرانه‌های باستانی، چیزهای زیادی برای دیدن در یک ماجراجویی در دره فرغانه وجود دارد. اگر به دنبال کارهای دیگری برای انجام دادن در شمال تاجیکستان هستید، نگاهی به برنامه‌های پیشنهادی ما برای دره فرغانه و شمال تاجیکستان بیندازید.

جواد عابد خراسانی