ازبکستان با نام رسمی جمهوری ازبکستان (به ازبکی: Oʻzbekiston Respublikasi، Ўзбекистон Республикаси) کشوری محصور در خشکی واقع در آسیای میانه است. زبان مردم ازبکستان فارسی تاجیکی و بیشتر ازبکی است و زبان ازبکی از خانوادهٔ زبان‌های ترکی می‌باشد. این کشور از شمال و باختر با قزاقستان، از خاور با تاجیکستان و قرقیزستان و از جنوب با افغانستان و ترکمنستان دارای مرز مشترک است. مساحت این کشور ۴۴۸٬۹۷۸ کیلومتر مربع است و بر این اساس پنجاه و ششمین کشور از نظر وسعت در جهان می‌باشد و جمعیت آن نزدیک به ۳۳٫۴ میلیون تَن برآورد می‌شود. ازبکستان پرجمعیت‌ترین کشور در میان کشورهای آسیای میانه است. پایتخت و بزرگ‌ترین شهر این کشور تاشکَند است. زبان رسمی این کشور ازبکی است و با خط لاتین و خط سیریلیک نوشته می‌شود. واحد پول این کشور سوم ازبکستان نام دارد. مسلمانان ۸۰ درصد از جمعیت ازبکستان را تشکیل می‌دهند. ۵ درصد از جمعیت این کشور نیز پیرو کلیسای ارتدکس روسی می‌باشند. ۱۵ درصد نیز پیرو دیگر ادیان یا بی‌دین هستند. نظام حکومتی این کشور سکولار است. زبان روسی همچنان در این کشور پرکاربرد بوده و رایج‌ترین زبان آموزشی در مدارس این کشور است. در برخی مناطق جنوبی این کشور که اغلب اقوام تاجیک در آنجا زندگی می‌کنند نیز زبان فارسی رایج است.
مناره کلان (به فارسی / تاجیکی: Kalon Minaret) مناره‌ای از مجموعه مسجد پای کلان در شهر بخارا کشور ازبکستان و یکی از برجسته‌ترین نمادهای شهر است.این مناره که توسط "استاد بقا" طراحی شده، به دستور ارسلان خان حاکم قره‌خانی در سال ۱۱۲۷ ساخته شد تا مسلمانان را هر روز پنج مرتبه جهت نماز فراخوانند. برج قبلی قبل از اتمام فرو ریخت. این بنا به صورت یک برج آجری پخته شده با یک ستون مدور ساخته شده و به سمت بالا باریک می‌شود. این سازه ۴۵.۶ متر ارتفاع دارد و قطر آن در پایین ۹ متر و در بالا ۶ متر است.
مسجد کلان یکی از بناهای برجسته بخارا است که قدمت آن به قرن پانزدهم می‌رسد. بر اساس داده‌های کاوش‌های باستان‌شناسی، مسجد اصلی ظاهراً در زمان حمله مغول‌ها در اثر آتش‌سوزی ویران و برچیده شد اما مدتی بعد بازسازی شد. مسجد بازسازی شده مدت زیادی باقی نماند. بنا بر منابع مکتوب آن زمان، در قرن پانزدهم، در زمان شیبانیان، مسجد جدیدی ساخته شد. در زمان تیمور، ساخت بناهای تاریخی در سمرقند و شهر سبز متمرکز شد. با این حال، در زمان اولغ بیک، روحانیون قدرتمند بخارا شروع به ساختن یک مسجد جدید در محل مسجد قدیمی کردند. ابعاد آن کمی کوچکتر از مسجد بی‌بی خانم در سمرقند است.
در زمان اسماعیل سامانی، قلمرو سامانیان گسترش یافت و بخارا پایتخت سامانیان شد. این شهر به مرکزی فرهنگی و هنری برای رقابت با بغداد تبدیل شد و زبان و فرهنگ فارسی به جای عربی در این‌جا بیشتر رواج پیدا کرد. تجارت در امتداد جاده‌های ابریشم، ثروت عظیمی را برای شهرهای تجاری مانند بخارا به وجود آورد. این ثروت جدید اغلب برای حمایت از مساجد، خانه‌های کاخ و مقبره‌ها استفاده می‌شد. مقبره اسماعیل سامانی (همچنین آرامگاه سامانیان)، یکی از قدیمی‌ترین بناهای تاریخی بخارا، در محل گورستان باستانی در پارک سامانیان در نزدیکی میدان رجستان قرار دارد. این مقبره علاوه بر زیبایی، به دلیل اینکه قدیمی‌ترین بنای معماری اسلامی در آسیای مرکزی است، شهرت دارد و در قرن نهم (بین سال‌های ۸۹۲ تا ۹۴۳) به عنوان آرامگاه اسماعیل سامانی، امیر قدرتمند و تأثیرگذار سلسله سامانیان، ساخته شد.
محمد بخاری (حافظ ابوعبدالله محمد بن اسماعیل بن ابراهیم بن مغیرة بخاری جعفی ؛۱۹ ژوئیه ۸۱۰–۱ سپتامبر ۸۷۰) (۱۹۴–۲۵۶ ه.ق) معروف به بخاری، نویسندهٔ ایرانی کتاب صحیح بخاری است که یکی از صحاح سته که ارزشمندترین کتاب حدیث از نظر اهل سنت است. در بخارا به دنیا آمد. جدش «بردیزبه یا یزدیزبه» زرتشتی مسلمان شده نام داشته‌است، در سن ۱۶ سالگی به مکه مسافرت نمود و تحصیل علم حدیث کرد. سپس مصر بلکه آسیای اسلامی را برای این مقصود طی کرد و چون به بخارا برگشت ششصد هزار حدیث باخود آورد، و فقط ۷۲۷۵ حدیث را معتبر دانسته در تألیف مشهور خود موسوم به صحیح بخاری جای داد. علاوه بر آن بخاری تفسیری هم بر قرآن دارد.
بازار سیاب (Siab Bazaar) که با نام بازار مرکزی سمرقند نیز شناخته می‌شود، در قسمت تاریخی سمرقند و در نزدیکی بهترین جاذبه‌های گردشگری آن واقع شده است. این بازار صبح‌ها فضایی شلوغ و پرهیاهو دارد؛ اما مملو از جذابیت‌های ناب محلی است، از عطر ادویه‌های مختلف که با یکدیگر ترکیب شده‌اند گرفته تا کوهی از خوراکی‌های مختلف مانند میوه‌های خشک‌شده، مغزها و آجیل‌های مختلف.
در سمت چپ محوطه بیرونی گور امیر تیمور، آرامگاه برهان الدین ساغرچی قرار دارد. وی از شیوخ سده هفتم و معاصر دوران سیف الدین باخرزی بوده و تیمور به وی ارادت زیادی داشته. او در هند دار فانی را وداع گفته و پسرش بر طبق وصیت پدر، جسد وی را برای تدفین به سمرقند و در مجاورت قبر نورالدین بصیر منتقل کرد. تیمور دستور داد تا بر فراز آن بنایی احداث کنند.
یکی از آثار تاریخی سمرقند، در ازبکستان، مرقدی منسوب به دانیال پیغمبر است. این بنا در واقع مزاری است طویل با شش گنبد، و یا طول 18 متر، که به پای دانیال پیغمبر تعلق دارد. متولیان مقبره می‌گویند تنها یک پای حضرت دانیال در این محل دفن شده و بقیه بدن وی در ایران و شهر شوش است. آنها دلیل قانع کننده‌ای برای علت بلندی پای دانیال نبی ندارند اما می‌گفتند پیامبران نخستین دارای قدی بلند بوده‌اند و به همین دلیل پای دانیال هم بلند است.
در ورودی سمرقند، سکونتگاه باستانی افروسیاب را می‌بینید که در قسمت شمالی شهر قرار دارد و یکی از مهم ترین مکان‌های باستان شناسی در آسیای مرکزی است. با قدم زدن در این مکان های شگفت انگیز، می توانید غوطه ور شدن در دنیای باستان را احساس کنید، اشیاء تاریخ را لمس کنید. قدمت ویرانه‌های این شهر به قرن هشتم قبل از میلاد برمی‌گردد. در افراسیاب، کاخ‌هایی با نقش‌های گچ و نیز خانه‌های صاحبان اعیان، مساجد و مدارس، حمام‌ها و بناهای آبی، خیابان‌های سنگ‌فرش شده دوره سامانیان یافت شد. سمرقند باستان در ابتدا "Hisori kukhna" (خیسور باستان)، "Kal'ai Khisor" (قلعه حصار) و سپس از قرن هفدهم "قلعه افراسیاب" یا "افراسیاب" نامیده می شد.
موزه افراسیاب سمرقند (ازبکی: Afrosiyob-Samarqand shahar tarixi muzeyi) موزه‌ای واقع در محوطه شهر باستانی افراسیاب است. ساختمان موزه و محوطه باستان‌شناسی در قسمت شمال شرقی شهر سمرقند در کشور ازبکستان واقع شده‌است. این موزه نام افراسیاب، پادشاه اسطوره‌ای و قهرمان توران، را یدک می‌کشد. نمایشگاه دائمی موزه افراسیاب سمرقند بر تاریخ خود شهر و همچنین منطقه اطراف آن متمرکز است. ساختمان موزه توسط معمار ارمنی باغداسار آرزومانیان در سال ۱۹۷۰ طراحی شد، زمانی که جمهوری شوروی سوسیالیستی ازبکستان هنوز بخشی از اتحاد جماهیر شوروی بود. افتتاحیه این موزه به دو هزار و پانصدمین سالگرد تأسیس شهر سمرقند اختصاص داشت. از نظر موضوعی، موزه به پنج بخش مربوط به دوره‌های مختلف زندگی در شهر افراسیاب تقسیم شده‌است.
مسجد خضر، در شهر تاريخی سمرقند و در کشور ازبکستان واقع شده است. بنای قديمی اين مسجد روی تپه‌ای قرار دارد. مسجد خضر، اولين مسجدی است که بعد از ورود اسلام به اين سرزمين ساخته شده است.
بیش از 20 سال است که سفرهایی با عنوان "سفرهای گروهی جاده ابریشم" از مبدا ایران برگزار می‌کنیم. سفرهایی به مقصد کشورهای ترکمنستان، ازبکستان و تاجیکستان، برای بازدید از شهرهای تاریخی سمرقند، بخارا و خیوه.
