ولایت تحت امر مرکز تاجیکستان

درّه یغناب تقریبا از 150 كیلومتری شمال پایتخت تاجیكستان (شهر دوشنبه)  شروع می‌شود. درّه كمی قبل از گذرگاه انزاب شروع شده و حدود 60 كیلومتر طول  دارد. درّه توسط رودخانه‌های كومبیل[3] و برزنگا[4] شكل گرفته كه از  یخچال‌های طبیعی تقاطع كوهستانی تاكالی[5] سرچشمه می‌گیرد. انشعابات  رودخانه‌های یغناب به رودخانه زرافشان جاری می‌شود و محدوده‌ی زرافشان را  از محدوده حصار جدا می‌كند. قسمت بالایی درّه به دلیل چمن‌زارهای باشكوه به  دامنه كوه‌های آلپ مشهور می‌باشد. منطقه جمعیت دائمی ندارد. تنها در  تابستان چوپان‌ها، گاوهایشان را برای چرا به اینجا می‌آورند.

درّه رامیت از 45 کیلومتری شمال‌غربی دوشنبه شروع می‌شود. اين درّه با مناطق تفریحی پر‌شمار و چشمه‌های آب‌گرم در مناطق پايينی و از جنگل‌ها و رودخانه‌های زیبا در مناطق بالايی، يكی از زيباترين و بكرترين مناطق تاجيكستان محسوب می‌شود. شما می‌توانید با نيم ساعت رانندگی از دوشنبه به سوی شهر وحدت به این درّه برسید. رودخانه‌ی کافرنهان 378 کیلومتر طول دارد. سرچشمه سمت چپ آن رودخانه ساربا، از یخ‌ها و پهنه‌های برفی قاراتگين شروع شده و سرچشمه سمت راست آن از رودخانه سردی ميانه ‌در محدوده حصار آغاز می‌شود.

درّه قره‌تاغ تقریباً از 8 کیلومتری نزدیک یک بزرگراه در44 کیلومتری غرب  دوشنبه پشت روستای قره‌تاغ که در امتداد کناره راست رودخانه قره‌تاغ کشیده  شده است، شروع مي‌شود. یک مسیر در امتداد درّه شیرکنت در کناره چپ رودخانه  کشیده شده است که تقریباً 20 کیلومتر است. خانه‌ها و باغ‌های ساکنین محلّی  مانند یک روبان پیوسته در امتداد رودخانه در قسمت پایینی درّه کشیده  شده‌اند. هیچ کس در قسمت بالایی درّه زندگی نمی‌کند.

در فاصله نه چندان دور از شهر تورسن‌زاده درّه شیرکنت[2] شروع شده است؛  جایی که پارکی طبیعی‌-تاریخی با همان نام واقع شده است. پارک در ژوئن  سال1991م به منظور حفاظت از گیاهان منحصر به فرد منطقه، اکوسیستم‌ها و  بنا‌های فرهنگی و طبیعی بعلاوه مطالعه دقیق درباره‌ی منطقه‌ی جنوب غربی  حصار تأسيس شده است.

موزه ملی تاجیکستان یک موزه تازه بازسازی شده است که نمایشگاه‌هایی از تاریخ قدیم و جدید جمهوری تاجیکستان را در خود جای داده است و در پایتخت کشور تاجیکستان، شهر دوشنبه، واقع شده است. این موزه در سال ۱۹۳۴ افتتاح و در سال ۱۹۹۹ عنوان موزه ملی را دریافت کرده است. این ساختمان منحصر به فرد برای همه بازدیدکنندگانی که شروع به کاوش در کشور کوچک آسیای مرکزی کرده‌اند واقعاً الهام بخش است و با معرفی تاریخ، طبیعت، زندگی محلی و فرهنگ مردم تاجیکستان مورد توجه گردشگران بسیاری قرار گرفته است. تاجیکستان کشوری در آسیای میانه است که توسط افغانستان، چین، قرقیزستان و ازبکستان احاطه شده است. این شهر به دلیل کوه‌های ناهموار مشهور به پیاده‌روی و کوهنوردی است. کوه‌های فان، در نزدیکی پایتخت ملی دوشنبه، دارای قله‌های پوشیده از برف هستند که بیش از ۵۰۰۰ متر ارتفاع دارند.

درّه ورزاب منطقه تفریحی مورد علاقه ساکنین دوشنبه است. در آنجا تعداد زیادی منطقه تفریحی و مکان‌هایی برای استراحت و يا به قول تاجيك‌ها دم‌گيری  وجود دارد. ورزاب به عنوان یک منطقه جغرافیایی کوچک نزدیک دوشنبه، در نقطه تقاطع سرچشمه رود ‌ورزاب و قسمت‌های مرکزی از سراشیبی‌های جنوبی رشته کوه حصار بسیار شناخته شده است. ناحیه ورزاب در مرزهای شمالی درّه زرافشان و در  سراشیبی‌های شمالی رشته کوه حصار واقع شده است. از شرق به درّه رامیت و از  جنوب‌ شرقی به راحتی و وحدت می‌رسد. بزرگراه‌هایی که دوشنبه را با بخش‌های  شمالی کشور و درّه فرقانه، استرفشن (اوراتپّه‌سابق)، خجند،  (لنين‌آباد‌سابق) و عینی و پنجکنت، به هم پیوند می‌دهند از درّه ورزاب عبور  می‌كنند.

كوهستان ‌فان مقصد توريستی مشهوی است كه در شمال غربی تاجيكستان واقع شده است. منطقه كوهستانی فان برای ديدار بسيار مناسب است. يك جاده‌ی آسفالت دوشنبه را به بزرگترين درياچه‌ی منطقه يعنی درياچه اسكندركول می‌رساند. جاده‌ای ديگر از سمت شهر خجند و شهر استروشن و گردنه 3376 متری شهرستان و جاده‌ای ديگر از شهر پنجكنت به درياچه زيبای اسكندركول می‌رسد. اكثر  جاده‌های مناطق كوهستاني‌ فان بدون آسفالت و شوسه می‌باشد. در عين حال مسيرهای اصلی آسفالته می‌باشد.

دوشنبه، پایتخت تاجیکستان، در مرکز درّه‌ی حصار و در ارتفاع 800 متری از  سطح دریا واقع شده است. تا سال 1961 استالین آباد نامیده می‌شد. از سمت  شمال و شرق به تپّه ماهورهای رشته کوه‌های پوشیده از برف حصار كه با  قلّه‌هایی به ارتفاع 4000 متر و بلندتر احاطه شده است، مي‌رسد، و از سمت  جنوب با رودخانه‌ی کافر‌نهان هم مرز است. دوشنبه در بزرگ‌ترین واحه‌ی  کشاورزی کشور واقع شده است. اين شهر در منطقه‌ای در امتداد دو کناره‌ی  رودخانه‌ی ورزاب قرار دارد.

درّه‌ی‌ حصار منطقه وسیعی کوهستانی است به طول تقریباً 70 کیلومتر و 2 الی  18 کیلومتر پهنا كه رودخانه‌های كافرنهان،قره‌تاغ و رودخانه شیرکنت از آن  می‌گذرد.مردم در این منطقه در اوایل عصر حجر، 3 الی4 هزار سال قبل از میلاد  ساکن بوده‌اند. بعد‌ها این منطقه بخشی از باختر و سپس بخش‌های  یونانی-باختری و کوشان می‌شود. آثار باقیمانده از سنگ‌چین‌های گرد و مستطیل  شکل ساخته دست بشر در مناطق باستانی که در میان ساکنین محلّی به تيپا  معروف هستند در تعداد زیادی از باستان‌شناسی‌ها یافت شده که گواه این موضوع  هستند.