در بین افراد بسیار اثر گذار بر تاریخ ازبکستان، به امیر تیمور میتوان اشاره کرد که فردی جنگ سالار، سیاستمدار، طرفدار دانش، آموزش، تجارت، فرهنگ و هنر بود. بعد از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی و اعلام استقلال ازبکستان، توجه وافری برای احیای میراث فرهنگی و معنوی غنی این کشور آسیای میانه شد، که به وسیله نیاکان و اجداد این سرزمین بنیانگذاری شده بود. این کشور بعد از جدایی از اتحاد جماهیر کمونیستی، فرصت را غنیمت شمرد تا ورقهایی از تاریخ به فراموش سپرده خود را دوباره از نوع ورق بزند و نام افراد معروف و تاثیرگذاری که بر توسعه و پیشرفت این کشور و شاید تمدن دنیا نقش ویژه و حائز اهمیتی را ایفا کرده بودند، از صندوقچه تاریخ بیرون بیاورد.
امیر تیمور یا همان تیمور لنگ بعد از اینکه موفق شد حکومت مرکزی قدرتمندی را پایهگذاری کند، به مرور زمان، قدرت و عظمت حکومت خود را در دنیای زمان خودش با کشورگشاییهای خود گسترش داد و بسیاری از ملتها و مردمان آنها را هم متحد خود ساخت. در زمان حکومت امیر تیمور، دانش بشری، آموزش، فرهنگ، معماری، هنرهای زیبا، موسیقی و شعر و ادب به نهایت درجه از پیشرفت و ارتقا خود دست پیدا کرد. بطور خلاصه، میتوان عنوان نمود که تمام این موارد گفته شده، به گونهایی رنسانسی را در زمام حکومت گورکانیان رقم زد.
این واقعیت تاریخی در کنار احیای برقراری عدالت تاریخی سبب شد تا رئیس جمهوری ازبکستان، آقای کریموف، تصمیم به یاد و خاطره چهرههای تاریخ ازبکستان را قدر نهد و بناهایی به نام آنها در این کشور ساخته شوند. بر همین اساس و طبق دستور رئیس جمهور، سال ۱۹۹۶، سال امیر تیمور نامگذاری شد و ۶۶۰ امین سالگرد تولد امیر تیمور به شکل گستردهایی در سراسر ازبکستان جشن گرفته شد. همچنین، طبق بخشنامه هیات وزیران این جمهوری در همان سال، دستور ساخت بنایی به نام موزه دولتی تاریخ سلسله گورکانی، به تصویب هیات وزیران این کشور رسید. در دوران استقلال ازبکستان، بناهایی بسیاری در حال ساخت در این جمهوری میباشند که ارتباط نزدیک و تنگاتنگی با زندگی و تاریخ مردمان این سرزمین دارند. افتتاح موزه امیر تیمور را میتوان از جمله رخدادهایی در نظر گرفت که اهمیتی چه بسا فراملی و جهانی برای این کشور دارد.
موزه دولتی امیر تیمور در مرکز شهر تاشکند، پایتخت ازبکستان بنا شده است. هدف از ساخت این موزه، نشان دادن سطح بالای پیشرفت دانش، آموزش، تفکرات روشنفکرانه و فرهنگ در دوره امیر تیمور و دوران حکومت پادشاهان گورکانی است. همچنین، بالا بردن سطح آگاهی درباره مردم این کشور درمورد دستاوردها، آیین و سنن و تقویت حس وطن دوستی و وطن خواهی بین نسل جوان این سرزمین است تا عشق و احترام بیشتری را نسبت به سرزمین مادریشان در دل جوانان این کشور ایجاد کنند و توجه آنها را بیشتر از قبل به میراث گذشته نیاکانشان معطوف نمایند.
آیین افتتاح این موزه در ۱۸ اکتبر ۱۹۹۶ با شرکت ازبکها و مهمانان خارجی برگزار شد. در سخنرانی رئیس جمهور این کشور که در مراسم افتتاحیه ایراد شد، وی اظهار کرد، که با افتتاح این موزه، عدالت برای شخصیت مثل صاحبقران به انجام رسیده است. مراد او از این واژه، امیر تیمور بوده است. وی در سخنرانی مزبور میدان امیر تیمور را به حلقهای جواهر تشبیه کرد که بنای موزه را به عنوان عقیق و سنگ ارزشمند حلقه و یا همان میدان تیمور قلمداد نمود. رئیس جمهور این کشور در توصیف ارزشهای این موزه تاریخی، همچنین گفت که موزه امیر تیمور، برای هر بازدید کنندهایی که قدم بدین مکان میگذارد، حکم آینه شفاف را دارد که در آن میتوان به وضوح گذشته، حال و آینده مردمان این مرز و بوم را در آن به سهولت به نظاره نشست.
چیز جالبی که درباره معماری این موزه میتوان به آن اشاره کرد، این است که اگر از بیرون به ساختمان این موزه نظر کنیم، گنبد فیروزهایی آن شبیه به بقعه گوری امیر میشود که در سمرقند واقع است. با وجود آنکه، طراحی و معماری موزه امیر تیمور برگرفته از سنتهای معماری عصر تاریکی و قرون وسطی است، ولی از ویژگیهای مدرن نیز بیبهره نمانده است. امروزه، بیش از ۵۰۰۰ قلم مصنوعات هنری در مخزن موزه نگهداری میشود. از این تعداد، بیش از ۲۰۰۰ قلم از آنها، در معرض بازدید عمومی قرار دارد. بدون هیچ شک و تردید باید گفت که آثار به نمایش گذاشته شده بسیار نادر و منحصر به فرد میباشند و روایتگر دوران حکومت گورکانیان بر این کشور و سرزمینهای دیگر تحت کنترل این سلسله از پادشاهان بودهاند.
از نکات جالب توجه این موزه، باید به نمایش شجره نامه امیر تیمور اشاره کرد و نیز مواردی را برشمرد. مثل این که، چگونه به قدرت رسیدن، عملیاتهای نظامی، روابط دیپلماتیک و تجاری، مهارتهای او و نیز کمک وی به پیشرفت و توسعه شهر و همچنین، پیشرفت علم و دانش در دوران زمامداریش اشاره نمود. علاوه بر اینها، در این موزه میتوان به چیزهایی که از حکومت امیر تیمور و اخلاف او باقی مانده است مثل، نقشهها، ادوات نظامی، سکههای مس و نقره، مینیاتورها، دستنوشتههای کمیاب، جواهرات و غیره اشاره نمود. همچنین، در این موزه، ماکتهای بناهای تاریخی چون امیر تیمور و سلسله گورکانی نیز به نمایش گذاشته شده است. از این بین میتوان به ساختمان آکسرای، بقعه شیخ احمد یسوی، مسجد بیبی خانوم، مدرسه و رصدخانه اولغ بیک و بقعههای گوری امیر و تاج محل نیز نان برد.
در بدو ورود به موزه، سخنرانی رئیس جمهور این کشور پخش میشود که راجع به احترام درونی وی به شخص امیر تیمور است و در ادامه سالن موزه با آثار مربوط به دوران امیر تیمور و سلسله گورکانی و نیز جملات قصاری از وی مزین شده است. در بخشی از موزه که عنوان «هدایا» را بر خود دارد، نسخه کپی از تمثال امیر تیمور را میبینیم که موزه لوور فرانسه به این موزه هدیه کرده است. نیز، هدایایی از سفارت ایران و سفارتخانههای کشورهایی چون پاکستان، مالزی، قزاقستان، روسیه، گرجستان، ترکیه و دیگر کشورها را میتوان مشاهد کرد. در تور ازبکستان و تاجیکستان از این موزه زیبا و دیدنی بازدید خواهیم کرد.
دیدگاه خود را بنویسید