کهن‌ترین بنای معماری باقی مانده از خیوه، مقبره شیخ سید علاء الدین است که قدمت آن به اوایل قرن چهاردهم باز می‌گردد. این بنا توسط شاگرد و مریدان شیخ سید علاء الدین، عارف معروف سلسله نقشبندی، امیر کولیال، ساخته شده است. در اصل مقبره شامل یک ساختمان با یک درگاه کوچک در دیوار جنوبی بود. مقبره با یک گنبد به شکل بادبان تخت مثلثی شکل بود. سپس زیارت‌خانه (محل نماز) با سردر و ورودی (فعلاً فعال) در قرن هجدهم در بال غربی به این مقبره متصل شد. ورودی اولیه بقعه خارج شده و دهانه طاق در دیوار غربی آن در کنار زیارت‌خانه چیده شده است. طاقچه‌های به همین شکل دیوارهای دیگر زیارت‌خانه را عمیق‌تر کرد.

مقبره در سال 1825 به طور گسترده تعمیر شد. سردر پوسیده زیارت‌خانه با ستون‌های کوچک‌تر آن بازسازی شد، طاقچه‌های داخل آن اضافه شد و کف آن از نو چیده شد و فضای داخلی با گچ پوشانده شد.
برای بازدید از این اثر تاریخی با تور گروهی ازبکستان و تاجیکستان نازنیوز همراه شوید.