تاریخی
کبوترخانه کمره
/post-458در منطقه جغرافيايي خاصی از روستاهای كمره، ساختمان های منفرد، بزرگ و كنگره داری ساخته شده است كه اكثر آنها در ميان زمينهای مزروعي و گندمزارها و در اطراف رودخانه قرار گرفته اند. بناهای كنگره داری كه نوار سفيدی از گچ در چهار طرف ديوارها و كنگره های اطراف سقف آنها كشيده شده و دسته های كوچك و بزرگ كبوتر در حول و حوش آن در پروازند يا روی تيرك های آن نشسته اند. كشاورزان بدين روش از فضله های اين كبوتران برای تقويت زمينهای كشاورزی خويش ياری می گيرند.
تپه پری
/post-457اين تپه در روستاي پري (پيروز) از توابع شهرستان ملاير واقع شده است. در سال 1349 برای اولين بار به طور رسمي حفاري شد و منجر به پيدايی قبور مربوط به هزار اول ميلادی شد. قرار گرفتن اسكلت در درون قبر به اين شكل بود كه مرده روی بازوی چپ و يا راست (بسته به زمان دفن مرده) قرار داده می‌شد، به طوري كه زانوها خم می‌شد و دست‌ها روی سينه قرار می‌گرفت.
قلعه سالار محتشم(موزه مردم شناسی خمین)
/post-456اين قلعه در شهر خمين و مربوط به دوره قاجاريه است كه از نظر ساخت كالبدي و معماري بسيار ارزنده مي باشد. سبك معماري، تزئينات و فضاي داخلي ، اسكلت ساختماني و نوع مصالح به كار رفته آن را به صورت يك اثر معماري بي نظير در آورده است. بنابر شواهد وسعت اين قلعه در گذشته بسيار بيشتر از وضعيت كنوني بوده است.
تپه گيان
/post-455اين تپه در 19 کيلومتري جنوب غربي شهر نهاوند و 2 کيلومتري سرآب گيان و در کنار روستايي به همين نام قرار گرفته است و به عنوان يکي از قديمي‌ترين آثار تاريخي قابل بازديد و تحقيق است. باستان شناسان قدمت اين منطقه را 37 قرن قبل از ميلاد ميسح مي دانند و مورخان را عقيده بدآن است که 5500 تا 5700 سال قبل در اين تپه مردماني زندگي می‌کرده‌اند که از اين اقوام بومي ايران بوده و تمدني شبيه به تمدن بين النهرين داشته اند ولي بعدها اين قوم توسط اقوام اروپايي و آسيايي از بين رفته و قوم جديد تمدن درخشان جديدي را به وجود آورده‌اند که باتمدن بين النهرين شباهتي نداشته است.
مجموعه خانه لطفعليان
/post-454ملایر شهر خانه های تاریخی است در این شهر حدود 120 خانه تاریخی از زمان قاجار شناسایی شده است که هر کدام دارای ویژگی‌های منحصر به فردی هستند. خانه و موزه لطفعلیان بنای آجری دو طبقه‌ای است که در خیابان شهید مصطفی خمینی ملایر قرار دارد. این خانه را با زیربنایی در حدود 1200 متر در زمان فتحعلیشاه قاجار ساخته‌اند که مالک اولیه آن شخصی به نام محسن مصدقی معروف به مصدق الممالک بود
آرامگاه ميررضي‌الدين آرتيمانی
/post-453ميرزا محمد رضي معروف به مير رضي الدين آرتيماني از شعرا و عرفاني عصر صفوي است كه در نيمه دوم قرن دهم هجري قمري در روستاي آرتيمان از توابع تويسركان بدنيا آمد. وي در دربار شاه عباس اول مقام وجايگاه عالي داشت وبا يكي از دختران او وصلت نمود.
ارگ و تپه باستاني نوشيجان (دژ- آتشکده)
/post-452ارگ و تپه باستانی نوشیجان یکی از مهم‌ترین جاذبه‌های ملایر در استان همدان است که به آن "دژمعبد" هم می‌گویند. ارگ خشتی نوشیجان را می‌توان قدیمی‌ترین نیایشگاه خشتی در جهان دانست. در فاصله 60 کيلومتري جنوب همدان و 20 کيلومتري غرب ملاير در بالای صخره ای مشرف به جلگه شورکات و نزديکي روستاي شوشاب، آتشکده و قلعه باستاني نوشيجان قرار گرفته است. در خصوص نام این محوطه تاریخی گمانه هایی وجود دارد نخست اینکه نوشیجان در لغت به معنای جایگاه نوش یا جایگاه انوش است که نوش یا انوش ظاهرا نام زنی بوده که بر منطقه حکومت می کرده است. و دوم اینکه اصطلاح شورکات یعنی محل ایزد سوریاشو انوشیجان معلوم می‌دارد که اینجا مرکز پرستش ایزد خورشید بوده است که به سبب وجود اتشکده هایی در بنا این امر محتمل‌تر است.
ساختمان نظری
/post-451ساختمان نظري که تا سال 1379 متروکه بوده است، در زميني به مساحت 9 هزار متر مربع قرار دارد و قدمت آن به زمان قاجار مي‌رسد. پس از آن به تملک يک مرکز پيش دانشگاهي درآمد و مجددا به حال خود رها شد. در سال 1381 سازمان ميراث فرهنگي مسئوليت اداره آن را به عهده گرفت و با هزينه اي معادل 400 ميليون تومان آن را بازسازي کرد.در حال حاضر ساختمان اداري سازمان ميراث فرهنگي، گردشگري و صنايع دستي استان در اين مكان قرار دارد. دراين بنا، قسمتي نيز به موزه اختصاص يافته است.اين موزه محل نگهداري سکه، سفال، برنز و ساير اشيا کشف شده مربوط به هزاره‌هاي قبل از ميلاد و دوران اسلامي مي‌باشد. در تالار شمالي اين بنا، کتابخانه اي مشتمل بر 800 جلد کتاب خطي و چاپي نفيس ايراني و خارجي و غرفه‌هاي مربوط به آثار بوعلي سينا و شعرانويسندگان همداني نگهداري مي‌شود.
خانه مسعودی
/post-450يكي از خانه‌هاي باقي مانده از محله شاهزادگان، خانه مسعودي است. تاريخ ايجاد اين اثر ارزشمند بر كتيبه‌اي كه در كنار ورودي شاه‌نشين طبقه همكف نصب شده، سال 1290 هجري قمري را نشان مي‌دهد كه مبين قدمتي بيش از 130 سال است. خانه مسعودي با مساحت 1332 مترمربع در 2 طبقه ساخته شده است. در هر طبقه يك اتاق اصلي وجود دارد و در طرفين آن چند اتاق فرعي قرار گرفته كه در انتهاي هر كدام از اين اتاقها يك اتاقك انباري و پستو ساخته شده است.
گنبد علویان
/post-449گنبد علويان در چهار باغ علويان در نزديکي ميدان امام زاده عبد الله همدان قرار دارد.اين اثر که يکي از شاهکارهاي معماري و گچ‌بري بعد از اسلام در همدان است. بر اساس شناسنامه فني بنا اين گنبد يکي از يادمانهاي متعلق به اواخر دوره سلجوقيان در قرن ششم هجري است که توسط خاندان علويان به عنوان مسجد احداث شده‌است. شکل ظاهري آن شبيه گنبد سرخ مراغه-542ه.ق-است.داخل بنا در ابعاد 8در8متر داراي تزيينات غني و متراکم ودر عين حال رمز آلود و چشم نواز است و از اين نظر مشابه"گنبدحيدريه"قزوين-اوايل قرن ششم ه.ق-محسوب مي شود.