یکی از هنرهای مهم خطه ی فارس که آوازه جهانی دارد قالی است که به قالی شیراز نیز معروف است. تار و پود اکثر قالی های قدیمی فارس از پشم بافته شده است و تمامی قالی های تولید شده ی این استان درهمه ی مراحل تولید به دست زنان هنرمند عشایر بافته می شود؛ شیوه ی بافت این فرش ها در هر ایل و طایفه متفاوت است با این حال همه ی بافته های این خطه به جز گبه ی دورو با دارهای افقی (زمینی) بافته میشود علت استفاده از این دار خاصیت قابلحمل بودن آن توسط چهارپایان است.
ابزار بافندگان فارس مانند سایر مناطق دفین، قیچی و چاقو است که چاقو جایگزین قلاب در بافته هایی با دارهای عمودی است. معروف ترین ایلات فارس، قشقایی، خمسه، بویراحمد و لرهای ممسنی هستند؛ ایل قشقایی بزرگترین ایل فارس و حتی ایران به شمار میرود که پیشینه ی تاریخی چند صد ساله دارد. نقشه ی تمام بافته های داری این منطقه ذهنی است و در طی قرنها از نسلی به نسل دیگر منتقل شده است. همچنین، هر دو نوع گره فارسی و ترکی در این منطقه رواج دارد که با توجه به ایل و منطقه ی موردنظر گره و نقش قالی متفاوت است.
نقشمایه هایی که بیش از همه در قالی های فارس به چشم میخورد از این قرار است: نگاره های مرغی و کله مرغی، نقشمایه های گیاهی، نگاره های بته ای، نقوش جانوری، سواستیکا (گردونه ی خورشید) انواع گل، ستارگان، شکلهای شطرنجی، نقشمایه های دندانه دارِ برگ یا ماهی و آرایه های چهاربازویی میانه ترنج.
قشقایی ها همچنین طرح خاصی که گبه های شیری نامیده میشود میبافند که در این گبه به طور معمول یک یا دو شیر یا چند شیر در ردیف های موازی دیده می شود که با توجه به اهمیت و پیشینه ی تاریخی، مذهبی و سنتی "نقش شیر" در این منطقه میتوان طرح و بافت گبه های شیری را از ابداعات ایل قشقایی دانست. با وجود تفاوت های طرح و بافت قالی های شیراز و پراکندگی ایلات ویژگی های مشترکی در قالی های این منطقه مشاهده می شود که از این میان میتوان به غالب بودن سبک هندسی بر تمام نقش ها، عاری بودن زمینه ی اکثر قالی ها از لچک، غلبه ی رنگ های پخته و تیره به رنگ های روشن و بافت نرم و شل اشاره کرد.
قالی فارس در سال 2010 در فهرست میراث فرهنگی و معنوی بشر یونسکو ثبت شده است.
دیدگاه خود را بنویسید