پل تاریخی زمان خان، پلی تاریخی است که به نام یکی از سرداران ایل قشقایی بر روی زاینده رود ساخته شده است. این پل که در 22 کیلومتری شمال شهرکرد، مرکز استان چهارمحال و بختیاری قرار دارد و 30 متر طول و 12 متر بلندا دارد.
پل زمان خان یکی از آثار تاریخی شهر سامان به شمار میرود که دارای دو دهانه است. این پل بر روی سه پایه سنگی طبیعی بنا شده است. روستای «ایلبیگی» به یکی از دهانههای پل راه دارد.
کاربری پل زمان خان در گذشته عبور و مرور ایلات و عشایر قشقایی بوده است. این پل به دستور «زمان‌خان» سرکرده طایفه «نفر» از خاندان «ایل بیگی» که از ایلات ترک زبان قشقایی سرزمین فارس و از سرداران معروف شاهان صفوی بوده که زمانی یکی از مقاصد کوچ آن‌ها روستای ایلبیگی به شمار میرفته است.
آنچه امروز از پل زمان خان به چشم میآید، حاصل سه دوره مرمت آن در ادوار گوناگون است. یک بار توسط حکومت صفوی و دو بار توسط خانهای ایلبیگی به خصوص که در دوره آخر مرمتها، با احداث یک دیواره سنگی بر استحکام آن افزوده شد.
سازه پل زمان خان به پلهای دوره حکومت ساسانیان شباهت بسیاری دارد. بسیاری نیز این پل را شبیه پل «دِز» در شهرستان دزفول میپندارند.
مهندسی سازه پل حتی امروزه هم قابل توجه است. دو دهانه قوسی شکل دارد و پایه میانی پل با چرخشی سی درجه نسبت به جریان آب، حالتی قوسی دارد و دریچهای کوچک نیز برای کاهش وزن و جلوگیری از رانش پل ساخته شده است.
مصالح مورد استفاده در ساخت پل زمان خان از آجر است و استفاده از طاقهای ضربی و ملات گچ و ساروج عامل اصلی استحکام و استواری پل به حساب میآید. همچنین صخرهای که پل بر روی آن احداث شده نقش یک پایه و موج شکن را دارد تا نیروی وارده از طرف آب زاینده رود آسیبی به پل نرساند.
دیدگاه خود را بنویسید