قلعه بِهِستان در کنار رودخانه قزل اوزن و روستای بهستان، در نزدیکی 10 کیلومتری جنوب شرقی شهر ماهنشان و 100 کیلومتری غرب شهر زنجان جای دارد.

در کناره جنوبی رودخانه قزل اوزن که از بلندی ­های چهل‌ چشمه کردستان سرچشمه می­ گیرد و در پایان به دریای کاسپین می ­ریزد، در سرزمین کوهستانی ماهنشان، جایی بر فراز کوه که روزگاری مادها می ­زیستند، دو خرسنگ از ماسه سنگ با فاصله نزدیک به 100 متر از یکدیگر و به بلندای 2500متری از سطح دریا ایستاده ­اند.

 هزاران سال بارش آب، تازش باد و رفت و آمد گرما و سرما، این دست کند­ه ای انسان ایرانی را فرسایش داده است. فرسایش­های هزاران ساله، بازنمود این دست کنده ای باستانی را در گویش مردمان بومی «دودکش جن» و «تخت دیو» نامیده است که البته اکنون اصطلاح زمین‌شناسی آن‌ها هم همین است. به گمان کارشناسان نام ماهنشان از یکسو با مردمان ماد پیوند دارد، چنانکه روستای مادآباد در نزدیکی ماهنشان است، از سوی دیگر نیز دگرگون شده واژه می­نوشان است.

دیرینگی ساخت این دژ به ایران باستان می ­رسد و در سده ­های میانه، از 1300 تا 500 سال پیش زیستگاه مردمان بوده است. سنگ­ کنده ای بهستان دارای دالان­ ها، اتاق­ها و پلکان­ هایی است که با تاقچه­ ها و تاق­ نماهایی در اینجا و آنجای خرسنگ آمیخته شده است. پراکنش بخش­های گوناگون آنچه از این نشانه تاریخی بر جای مانده آشکار کننده ساختار اشکوب­دار دژ است. پلکان­ها زیگزاگ ساخته شده و اتاق­ها در گذر دوران به سازه افزوده شده است. در بالای دژ بخشی گچ اندود برجای مانده که آب­سنگی از سنگ و ساروج به گستره 7 متر درازا و 3 متر پهنا دارد و از تنبوشههای گِلین به نام «گنگ» سیراب می ­شده است.

کوهی که دژ بهستان را بر دوش دارد از جنس مرمر، کنگلومرا، ماسه سنگ، رس، مارن، میکا و شسیت است و سازند آن به دوران زمین ­شناسی میوسن و پلیوسن تا بیست میلیون سال پیش باز می­ گردد.

اگر علاقمند به زمین‌شناسی یا تاریخ هستید برای بازدید از این قلعه متفاوت، راهی ماهنشان شوید و بهستان ماهنشان را از نزدیک ببینید.