اردبیل که روزگاری، پایتخت شاهان صفوی بوده است، بناهای بسیاری از آن دوران را در خود به یادگار نگاه داشته است. پل تاریخی هفت چشمه یا یدّی گُز (هفت چشم)، یکی از همان بناهاست که روی بالغلوچای (رودخانه ماهیدار) در داخل این شهر بنا شده است. در آنسوی رود بالغلو، که از حاشیهی شهر میگذرد، روستایی با نام داشکَسَن (سنگشکن) وجود دارد که مردم آن به سنگشکنی و سفالگری روزگار میگذرانند. بسیاری از محلیها پل هفت چشمه را به نام این روستا «داشکسن» میخوانند.
«هفت چشمه» نیز مانند بسیاری پلهای به جا مانده از آن دوران همچون «سیوسه پل» و «پل خواجو»، موجشکنهای سنگی و هفت تاق هلالی ضربی دارد. در بدنه و پایههای عمیق این پل از مصالحی چون گچ و آهک و در نمای بیرونی آن از آجر استفاده شده و بنیان آن بسیار محکم و پرقدرت بنا شده است.
گرچه چند سالی است که به دلیل خشکسالیهای پیاپی، از خروشندگی رودخانهی بالغلو کاسته شده است، جنس و طول موجشکنها و البته اسناد تاریخی موجود، گواه آن است که رودخانه بسیار عمیق و خروشان و پرطغیان بوده است. با این وجود معماری و استحکام پل «هفت چشمه» به گونهای است که با گذشت زمانی نزدیک به 600 سال همچنان بیهیچ خرابی و فرسودگی پابرجا مانده است. «هفت چشمه» در طول تاریخ بارها شاهد قیامهای داخلی مردم آذربایجان در زمان مشروطه بوده و با وجود چندین بار آسیبدیدگی، هرگز دچار فروپاشی و تخریب نشده است.
افزون بر زیبایی مثال زدنی و معماری بینظیر، پل «هفت چشمه»، از نظر تاریخی و سیاسی نیز در تاریخ اردبیل بسیار پراهمیت بوده است. در زمان صفویان، این پل، شهر را به دو بخش حکومتی و شهری تقسیم میکرده؛ ساختمانهای حکومتی و دیوانی در بخش غربی پل و بخشهای مردمی و مسکونی در شرق آن قرار داشته است.
همچنین نقل است که در دوران مشروطه، در شهر اردبیل قلعهای با نام «نارین قلعه» در نزدیکی این پل قرار داشته که امروز تخریب و در محل آن شهرسازی شده است. ستارخان که در آن دوران در تبریز تحت تعقیب قرار گرفته و زندانی شده بود به این قلعه منتقل و در آن محبوس میشود. چند روز پیش از شروع سفر او به نجف و دریافت فتوای «مشروعیت مشروطه» از مراجع تقلید، هواخواهان، او را از این قلعه فراری میدهند و ستارخان با همراهی سواران و یارانی که درپای پل «هفت چشمه» در انتظارش بودند، به عراق میگریزد.
«ججین» و«کورپی قرمزی» از دیگر نامهایی است که پل «هفت چشمه» به آنها شناخته و خوانده میشود. این پل در خیابان ساحلی شهر اردبیل و در نزدیکی میدان پانزده خرداد واقع شده است.
دیدگاه خود را بنویسید