خیلی دورتر از زمان صفویه، قزوین دارای برج و بارو بوده است. این را استخری، ابن خردادبه، یاقوت حموی، این حوقل و ناصرخسرو در سفرنامه‌‌ها و نوشته‌هاشان گفته‌اند و حمدالله مستوفی آن را به زمان شاپور ساسانی (شاپور ذوالاکتاف) نسبت می‌دهد که بعدها خلفای عباسی و دیلمیان به مرمت و تعمیر آن پرداختند. مستوفی نقل می‌کند که: «محیط آن ده هزار قدم بود».
سال‌ها بعد زمانی که شاه طهماسب صفوی پایتخت را از تبریز به قزوین انتقال داد دور آن را حصاری فراخ کشید با دروازه‌هایی چند، برای عبور و مرور و جلوگیری از تهاجمات احتمالی. برخی مورخان آن را 8 دروازه و بعضی دیگر 9 دروازه ذکر کرده‌اند. از این 8 یا 9 دروازه، چهار دروازه یعنی پنبه ریسه یا شاه، تهران، مغلواک یا همدان(درب کوشک) و رشت دارای نمایی آجری بوده و با کاشی‌های زیبایی تزئین شده بودند. بقیه دروازه‌ها به زیبایی این دروازه‌ها نبوده‌اند که لرد کرزون در کتاب «ایران و مسئله ایران» بدان اشاره کرده است. از میان این دروازه‌ها، دو دروازه همچنان پابرجا و استوار بر زیبایی و تاریخی بودن شهر افزوده است: دروازه تهران و درب کوشک.
دروازه تهران یا دروازه قدیمِ تهران که بنایش را به زمان قاجار نسبت می‌دهند در بیرون از شهر قزوین بر سر راه تهران – قزوین ساخته شده بود و مسافران از تهران، شیمیرانات و ری، از این دروازه وارد قزوین می‌شده‌اند. زمان پهلوی که شهر گسترش پیدا کرد، این دروازه در دل شهر قرار گرفت اما همچنان دروازه قدیمِ تهران باقی ماند تا حالا که همه به این اسم می شناسندش.
این دروازه با کاشی‌های زیبا که مربوط به زمان قاجار است از دو سو دارای نماست، هم از درون و هم از بیرون. هشت گلدسته دارد که حتما نشان راه مسافران بوده تا راه را از بیراه تشخیص دهند و سه درگاه. درگاه بزرگ سر در اصلی است با عرض و ارتفاع بیشتر از دو درگاه دیگر و سقفی قوسی شکل. اما سقف دو درگاه دیگر که به طور قرینه، در دو طرف درگاه بزرگ قراردارند نیم دایره است. شاید هر درگاه برای قشر و طبقه خاصی بود، شاید یک درگاه برای پیادگان و درگاهی دیگر برای سواره‌ها تعبیه شده بود، شاید هم وقتی حجم مسافران زیاد می‌‌شد درِ همه درگاه‌ها را باز می‌کردند.
این دروازه با کاشی‌های هفت رنگ در دو سویش و قامتی لاجوردی، در سال 1347 شمسی توسط اداره فرهنگ و هنر قزوین ترمیم و کاشی‌کاری آن تجدید شده است. بعد از انتقال پایتخت از قزوین به اصفهان در زمان شاه عباس کبیر و بعدها به علت گسترش قزوین در زمان پهلوی، از اهمیت آن کاسته شد و اکنون فقط بنایی است در ورودی شرقی شهر در میدان هاشمی که دیگر نه مانند قدیم رفت و آمدی دارد، نه در و تخته‌ای و نه نگهبانی؛ اما دیدنش به چندین بار می‌ارزد چرا که زیبا و استوار تاریخی کهن در دل خود دارد. این دروازه در تاریخ ۳۰ مرداد ۱۳۵۴ با شماره ثبت ۳۹۲ به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
دیدگاه خود را بنویسید