زواره از شهر های قدیمی استان اصفهان است که قدمت آن به قبل از اسلام باز میگردد و مسجد جامع (جمعه) آن یکی از مهم‌ترین آثار تاریخی شهر محسوب میشود.
قدمت ساخت این مسجد به دوران سلجوقی و سال ۵۳۰ هجری قمری میرسد، اما زیباترین بخش آن یعنی محراب مسجد در سال ۵۵۱ هجری قمری، کار شده است. محراب مسجد شامل سه کتیبه یکی به خطّ کوفی و دو کتیبه به خط نسخ است که آیاتی از قرآن کریم با رنگ نارنجی بر آنها نقش بستهاند. همچنین محراب با گچبریهای برجستهای از نقوش گياهی و اسليمی تزیین شده است .
برای دیدن این مسجد زیبا باید راهی شهر زواره، در ۱۵ کیلومتری شمال شرقی شهر اردستان در استان اصفهان شوید. این مسجد در بخش مرکزی شهر و در کوچه‌ی پامنار قرار دارد.
درکار ساخت مسجد زواره که مساحت آن حدود ۱۲۰۰ متر مربع است از مصالحی همچون آجر، سنگ، گچ و خاک استفاده شده است. گمانها بر این است که بانی مسجد ابوطاهر بن غالی بوده است.
این مسجد که اولین مسجدی در ایران است که با طرح چهار ایوانه ساخته شده، مستطیلی شکل است و شامل بخش‌های مختلفی همچون صحن چهارگوش، گنبدخانه، شبستان، رواق، سردر، مناره و محراب میشود. طرح مساجد قبل از عهد سلجوقیان، اغلب به تقلید از مساجد عباسی به صورت شبستانی بودند. نقشه چهار ایوانی که ریشه در معماری قبل از اسلام ایران دارد از قرن پنجم هجری و در قلب کویر مرکزی به وجود آمد. ايوان‌های این مسجد دارای ابعاد مختلفی هستند.
ورودی‌های مسجد در ضلع شرقی و غربی و در روبروی همدیگر قرار دارند که بازدیدکنندگان را پس از عبور از فضایی طاق‌دار به صحن مسجد هدایت می‌کنند. کف صحن با آجر و سنگ پوشیده شده است و درکتیبه‌ای در قسمت بالای صحن تاریخ ساخت مسجد نگاشته شده است. صحن مسجد ابعاد 5/16×18 متر دارد و تختی آجری به ارتفاع نیم متر در وسط این صحن ساخته شده است.
گنبد مسجد زواره از نوع دو پوستهای پيوسته است که ارتفاع داخلی گنبد، 13 و ارتفاع خارجی آن 14 متر است. همچنین، مسجد دارای مناره‌ای به قطر 5/4 و ارتفاع كلی 11 متر است كه بخش بالایی آن از بين رفته است.
مسجد جامع زواره به عنوان جلوه اي درخشان از هنر معماري و چون يادگاري ارزشمند از تاریخ گذشته، مورد بازدید افراد مختلف با سلیقههای گوناگونی مانند ايرانگردان، جهانگردان، دانشجويان و استادان رشته‌هاي هنر معماري قرار میگیرد.
دیدگاه خود را بنویسید