آثار  تاریخی زیادی از زمان حکومت مادها و هخامنشیان در همدان وجود دارد که  مجسمه شیرسنگی یکی از مهم‌ترین این آثار به شمار می‌رود. این مجسمه تاریخی  در حال حاضر در انتهاي خيابان 12 متری سنگ شير و در وسط ميدان مربع شکلي به  همين نام قرار گرفته است. تپه اي که در حال حاضرمجسمه شير سنگي بر فراز آن  واقع شده، تپه اي باستاني است که گورستان دوره اشکاني در آن محل قرار داشت  و تابوت به دست آمده از این محوطه در موزه هگمتانه نگهداری می شود. مجسمه  شیر سنگی به همراه مجسمه ي قرينه اش ابتدا بر دروازه شهر همدان قرار داشته  است. و اعراب در زمان فتح همدان، آن را"باب الاسد" به معني دروازه شير  ناميدند.

در سال319  ه.ق که ديلميان همدان را به تصرف در آوردند، دروازه ي شهر را به کلي تخريب  کردند. مرداويج ديلمي قصد داشت يکي از اين شيرها را به ري منتقل کند ولي  چون موفق نشد، دست هاي يکي از شيرها را شکست و ديگري را به طور کامل تخريب  کرد.مجسمه آسيب ديده، تا سال1328خ بر روي زمين افتاده بود مهندس سیحون طراح  و معمار آرامگاه بوعلی‌سینا آن را در جایگاه کنونی قرار داد در اين زمان  پايه اي از سنگ خارا براي آن ساخته شد. گفته مي شود مجسمه هاي شيرسنگي  همدان به دستور اسکندر به يادبود سردار معروفش هنايشيون که در همدان در  گذشت، ساخته شده و در دو سوي آرامگاه او جاي گرفته بود.

متاسفانه  در طول تاریخ این مجسمه مورد کم‌لطفی مردم و جنگاوران و جویندگان گنج قرار  گرفته است. امروزه با گذشت سال‌ها، شیرسنگی کمتر شباهتی به شیر دارد.  درحالی‌که کارشناسان اعتقاد دارند مجسمه اولیه نمایی کاملا متفاوت داشته  است.  با این وجود، مجسمه تاریخی همچنان جایگاه ویژه‌ای بین مردم همدان و  گردشگران دارد.

 مجسمه  فعلی شیرسنگی بدنه‌ باریک و سری بزرگ دارد. این مجسمه تاریخی از نظر ظاهری  دارای ابعادی حدود پنج متر طول، یک متر و ۱۵ سانتی‌متر عرض و حدود یک متر و  ۲۰ سانتی‌متر ارتفاع است. این شیر از سنگ سیاه زرفام  تراشیده شده و در  پیشانیش حفره عمیقی وجود دارد. پشت آن هم حفره‌های دیگری بر اثر فرسایش و  باران ایجاد شده است. 

در  گذشته مردم شیر را نماد قدرت  و پاسبان شهر می دانستند اما این عقاید به  مرور زمان دستخوش خرافات شد و مردم برای برآورده‌شدن آرزوها و  خواسته‌هایشان و همچنین باطل شدن طلسم و جلوگیری از سرما و قحطی دست به  دامان شیر سنگی متوسل می‌شدند. در این شرایط با انجام مناسک و آیین‌های  مختلف، امیدوار بودند که شیرسنگی به درخواستشان پاسخ دهد. گذاشتن سنگ‌ریزه  در حفره‌ها، ریختن روغن و شیره روی سر و صورت شیر و زیارت آن به‌عنوان  موجودی متبرک بخشی از این خرافات بود که در برخی موارد باعث آسیب دیدن شیر  تاریخی همدان شد.

 سر انجام مجسمه تاریخی شیر سنگی در تاریخ 15  دی‌ماه سال 1310 در فهرست آثار ملی و تاریخی ایران به ثبت رسید. با توجه به  اینکه مجسمه یاد شده در یکی از میادین عمومی شهر قراردارد