آب انبارها، مخازن سرپوشیدهای هستند که در عمق زمین ساخته میشوند و برای ذخیره آب آشامیدنی مردم استفاده میشوند. این آب انبارها از آب قنات پر میشوند و به عنوان یکی از ویژگیهای منحصر به فرد معماری مناطق خشک و کویری شناخته میشوند.
قسمتهای اصلی یک آب انبار شامل مخزن ذخیره آب، هواکش و بادگیر، راه پله و پاشیر و سردر است. مخزن ذخیره آب یک گودال بزرگ با شکل دایرهای است که در عمق زمین قرار گرفته و با دیوارههای آجری پوشیده و با ساروج صیقل داده شده است. هواکش و بادگیر نیز مانند تنورهای عمل میکنند و گرمای آب را از چهار جهت خارج و هوای خنک را به داخل مخزن منتقل میکنند تا آب خنک و تازه بماند. راه پله و پاشیر نیز به عمق مخزن و نزدیکی آن به سطح زمین بستگی دارد و در انتهای پلهها یک پاشیر آب برای استفاده عمومی قرار دارد. سردر نیز ورودی آب انبار است که با یک سردر آجری تزئین شده و در نزدیکی خانه تاریخی صباغیها ساخته شده است.
در شهر هرند، چهار آب انبار توسط افراد خیّر احداث شده است و به عنوان جاذبههای تاریخی و گردشگری شهر شناخته میشوند. آب انبارهای هرند به یادگار دوره قاجار محسوب میشوند. یکی از این آب انبارها آب انبار محله کشته است که اولین آب انبار ساخته شده در هرند است و دومین آب انبار بزرگ کشور و سومین آب انبار بزرگ جهان است. این آب انبار در اوایل دوره قاجار توسط حاج شیخ شکرالله هرندی، یکی از متمولین و تجار بزرگ منطقه، در نزدیکی خانه تاریخی صباغیها ساخته شده است. مسجد، حمام عمومی و منازل مسکونی اطراف آن نیز این مجموعه را تکمیل میکنند.
این آب انبار دارای سردری زیبا با ۴۰ پله است و همچنان در بافت قدیمی شهر سالم باقی مانده است. این آب انبار چهار بادگیر با ارتفاع ۹/۴۰ متر دارد که در مرکز آن یک گنبد به قطر ۱۴ متر و ارتفاع ۷/۸۰ متر قرار دارد. اما امروزه دهانههای سه تا از بادگیرها مسدود شده و بناهای اطراف گنبد آب انبار تخریب شده است. آب انبار محله شهیدان در تاریخ ۱۳۸۴/۵/۲۲ به شماره ۱۲۹۹۳ در فهرست آثار ملی ایران ثبت شده است.
با توجه به کتیبه موجود، دومین آب انبار هرند در اوایل دوره قاجار توسط حاج عبدالکریم هرندی در نزدیکی امامزاده اسحاق و برج و باروی شمال شرقی هرند و ابتدای بازار شرق به غرب ساخته شده است. این آب انبار نیز در تاریخ ۱۳۸۴/۵/۲۲ به شماره ۱۲۹۹۹ در فهرست آثار ملی ایران ثبت شده است.
آب انبار محله دربه سومین آب انبار هرند است که در دوره قاجار در غرب هرند احداث شده و در تاریخ ۱۳۸۴/۵/۲۲ به شماره ۱۳۳۸۴ در فهرست آثار ملی ایران ثبت شده است.
آخرین آب انباری که در هرند ساخته شده است، آب انبار بازار است که در انتهای بازار نو و نزدیکی مسجد امام خمینی قرار دارد. این آب انبار در تاریخ ۱۳۸۴/۵/۲۲ به شماره ۱۲۹۹۶ در فهرست آثار ملی ایران ثبت شده است. آب انبار بازار میدان توسط حاج محمّد صادق هرندی احداث شده است و اخیراً توسط شهرداری هرند مرمت شده است. آب انبارهای هرند از آب قنات تامین میشوند و توسط استاد کاران یزدی طراحی و اجرا شده و برای استفاده عمومی وقف شدهاند.
دیدگاه خود را بنویسید