در شهر آوج، کاروانسرای آوج، گویی نگینی از دوران صفوی بر سر راه ارتباطی قزوین-همدان، خودنمایی می‌کند. این کاروانسرا که قدمت آن به عهد صفوی و ماقبل آن باز می‌گردد، در زمره کاروانسراهای شاه عباسی قرار دارد و در طول تاریخ، شاهد عبور و مرور کاروان‌های تجاری و مسافران بسیاری بوده است.
طرح دو ایوانه و سر در ورودی
کاروانسرای آوج با طرحی دو ایوانه، دارای سر در ورودی در ضلع جنوبی است. اما به دلیل عبور جاده قزوین-همدان از شمال کاروانسرا، ایوان شمالی که طاق آن فرو ریخته، به عنوان راه ارتباطی کاروانسرا مورد استفاده قرار می‌گیرد.
حیاط و حجره‌ها
حیاط کاروانسرا به ابعاد 31.70 × 30.80 متر است و در چهار طرف آن، 26 حجره به همراه ایوانچه‌هایشان قرار گرفته‌اند. در و ارتفاع این حجره‌ها، با توجه به اقلیم سرد منطقه، کوتاه در نظر گرفته شده‌اند.
راهروها و محل استقرار چهارپایان
در پشت حجره‌ها، راهروهای مسقف با طاق و تویزه قرار دارند که محل بستن چهارپایان و بارانداز بوده است. این فضاها توسط چهار راهرو مستقیماً به حیاط راه می‌یابند.
مصالح بنا
شالوده بنا توسط سنگ‌های لاشه و قلوه ساخته شده است. دیوارهای خارجی در سه سمت شمالی، شرقی و غربی تماماً سنگی بوده و با پشت بندهای برج مانند سنگی تقویت می‌شده‌اند که تنها دیواره شرقی بنا به صورت یاد شده باقی مانده است. در قسمت‌های دیگر بنا و همچنین ضلع جنوبی از مصالح آجر برای ساختن جرزها، سردر و پوشش‌ها استفاده شده است.
تحولات و ثبت در فهرست آثار ملی
کاروانسرای آوج در اثر گذشت ایام و حذف و الحاقات مکرر، شکل اصلي خود را از دست داده است. با این وجود، این بنا در سال 1377 تحت شماره 2177 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
اهمیت کاروانسرای آوج
کاروانسرای آوج به عنوان یکی از کاروانسراهای شاه عباسی، از نظر معماری، تاریخی و فرهنگی دارای اهمیت بسیاری است. حفظ و احیای این بنا، گامی مهم در حفظ هویت تاریخی و فرهنگی کشورمان خواهد بود.
دیدگاه خود را بنویسید