دانشگاه تهران، پس از دارالفنون، دومین دانشگاه در تاریخ معاصر ایران است. دارالفنون که در سال ۱۲۳۰ هجری شمسی توسط میرزا تقی خان امیرکبیر تاسیس شد، رشته‌هایی مانند مهندسی، داروسازی، طب و جراحی، توپخانه، پیاده نظام، سواره نظام و معدن شناسی را تدریس می‌کرد. اگرچه دارالفنون در سال‌های بعد از توسعه بازماند، اما تجربه‌ای ارزشمند برای ساخت دانشگاه تهران و سایر دانشگاه‌های ایران به روش غربی شد.

دانشگاه تهران در سال ۱۳۱۳ به پیشنهاد دکتر محمود حسابی و با همت وزیر فرهنگ وقت، دکتر علی اصغر حکمت، و با دستور رضا شاه پهلوی بنیانگذاری شد.

دانشگاه در ایران، کهنه و نو:

با وجود سابقه دیرینه علم و دانش در ایران، دانشگاه به شکل امروزی پدیده‌ای نوظهور است. دانشگاه گندی شاپور که در زمان خسرو انوشیروان بنا شد، تا بدانجا گسترش یافت که به قطب علمی جهان تبدیل شد. دانشگاه نظامیه نیشابور و بغداد نیز از دیگر مراکز علمی مهم در تاریخ ایران بودند.

اما دانشگاه به شکل امروزی در ایران قدمتی کمتر از صد سال دارد. دانشگاه تهران در مقایسه با دانشگاه‌های آکسفورد و کمبریج که سابقه‌ای ۷۰۰ تا ۸۰۰ ساله دارند، نوپا به حساب می‌آید.

داستان تاسیس دانشگاه تهران:

در اسفندماه ۱۳۱۲، در جلسه‌ای در دولت و هیئت وزرا، صحبت از عمارت‌ها و ساختمان‌های جدید تهران بود. در آن میان، علی اصغر حکمت از این فرصت استفاده کرد و گفت که پایتختی با این عظمت، بدون دانشگاه نقص دارد. سخنان او مورد قبول همگان قرار گرفت و شاه دستور ساخت دانشگاه را صادر کرد.

باغ جلالیه، محل دانشگاه تهران:

باغ جلالیه که از جمله باغ‌های معروف زمان قاجار بود، برای ساخت دانشگاه انتخاب شد. این باغ در آن زمان بین قریۀ امیرآباد و خندق شمالی تهران قرار داشت.

دانشکده‌های دانشگاه تهران:

دانشکده‌های این دانشگاه بزرگ امروزه عبارتند از: هنرهای زیبا، ادبیات و علوم انسانی، پزشکی، دندانپزشکی، داروسازی، علوم، حقوق و علوم سیاسی، فنی و دانشکده محیط زیست.

موقعیت مکانی و جاذبه‌های اطراف:

دانشگاه تهران از جنوب به خیابان انقلاب، از شمال به خیابان پورسینا، از شرق به خیابان قدس و از غرب به خیابان ۱۶ آذر متصل است.

از جاذبه‌های نزدیک دانشگاه تهران می‌توان به دانشگاه هنر، دانشگاه امیرکبیر، پارک دانشجو، تئاترشهر، پارک لاله، موزه هنرهای معاصر، خانه گدار، موزه فرش ایران و موزه اخوان ثالث اشاره کرد.

دانشگاه تهران، نمادی از تاریخ و علم:

دانشگاه تهران، فقط یک مرکز آموزشی نیست، بلکه نمادی از تاریخ و علم در ایران است. این دانشگاه در طول سال‌های فعالیت خود، شاهد رویدادهای مهمی بوده و دانشمندان و بزرگان بسیاری را در خود پرورش داده است.

دانشگاه تهران، گامی در جهت پیشرفت:

تاسیس دانشگاه تهران، گامی مهم در جهت پیشرفت ایران بود. این دانشگاه با تربیت متخصصان در رشته‌های مختلف، به توسعه علمی و فرهنگی کشور کمک کرد.

آینده دانشگاه تهران:

دانشگاه تهران در حال حاضر با چالش‌های متعددی روبرو است، اما همچنان به عنوان یکی از مهم‌ترین دانشگاه‌های ایران، به فعالیت خود ادامه می‌دهد. امید است که این دانشگاه با حفظ جایگاه خود در سطح ملی و بین‌المللی، به رسالت خود در جهت آموزش و پرورش نسل‌های آینده ایران عمل کند.