قلعه تاریخی بیرجند، مشهور به قلعه پایین شهر، بزرگترین بنای تاریخی شهر بیرجند است که بر فراز بلندترین تپه ی باختر شهر خودنمایی می کند. این دژ سترگ و کهن، یادگاری از دوران صفویه، برای کاربردهای نظامی ساخته شده بود و نقشی کلیدی در پاسداری از شهر ایفا می کرد.

قلعه بیرجند با مساحتی بیش از سه هزار متر مربع، هسته نخستین شهر بیرجند به شمار می آید. راهروهای زیرزمینی این قلعه را به مراکز مهم شهر مانند ارگ بهارستان، ارگ کلاه فرنگی و قنات قصبه متصل می کرد. در زمان یورش دشمن، ساکنان شهر به همراه خانواده و دارایی های خود از طریق این راهروها به قلعه پناه می بردند.

قلعه تاریخی بیرجند دارای هفت برج بوده که شش برج از آن هنوز باقی مانده است. برج های دو طبقه در چهار سوی حصار اصلی قلعه قرار گرفته اند و روزنه هایی برای دیدبانی و تیراندازی در آنها تعبیه شده است. دیوارهای قلعه با شکل برآمده، دیدبانی را برای نگهبانان آسان تر می کرد. دو در ورودی قلعه در ضلع شمالی و غربی قرار دارند.

کتاب شوکت الملک نوشته محمد علی منصف، احداث قلعه را به علیخان حاکم بیرجند در دوره صفویه نسبت می دهد. با این وجود، وجود قطعات آجر و سفال در میان مصالح ساختمانی قلعه، نشان می دهد که سابقه ی ساخت قلعه به دورانی پیش از صفویه باز می گردد. به طور کلی، قلعه بیرجند تا دوران قاجاریه مورد استفاده قرار می گرفته است.

امروزه قلعه تاریخی بیرجند به عنوان یکی از جاذبه های گردشگری مهم شهر، پذیرای گردشگران بسیاری از سراسر ایران و جهان است. بازدید از این قلعه، فرصتی برای آشنایی با تاریخ و معماری ایران در دوران صفویه و قاجار است.

نکات:

  • برای بازدید از قلعه تاریخی بیرجند می توانید به شهر بیرجند، استان خراسان جنوبی سفر کنید.
  • این قلعه در مرکز شهر بیرجند واقع شده است و دسترسی به آن آسان است.
  • برای ورود به قلعه باید بلیط تهیه کنید.
  • عکاسی و فیلمبرداری در قلعه آزاد است.

امیدواریم از بازدید قلعه تاریخی بیرجند لذت ببرید!