مجله گردشگری

گرمای تهران قدیم طبع ملوکانه قبله عالم، خان بابا خان، فتحعلی شاه قاجار را می­ آزرد. همین آزردگی موجب حکم همایونی مبنی بر ساخت اقامتگاهی تابستانی در سال 1187 خورشیدی شد که آن را باغ نگارستان نامیدند. این بنا آن زمان در بیرون تهران و در سرحد شمالی شهر ساخته شد و بعدها که ناصرالدین شاه دست به توسعه تهران زد در محدوده حصار جدید و در محدوده جنوب خیابان آتشکده (اعلایی)، شمال میدان بهارستان، غرب خیابان دروازه شمیران و شرق خیابان صفی علیشاه قرار گرفت. 20 سال بعد این بنا در اختیار عدلیه و پس از بازگشت مظفرالدین شاه از فرنگ و تاسیس مدرسه فلاحت ایران و بعدها نیز در بناهای جنوبی باغ، مدرسه مستظرفه به ریاست استاد کمال الملک تاسیس شد.

بازار تهران هزارتویی اعجاب بر‎انگیز است؛ گویی شهری خیالی و قدیمی است پر از پیچ و خم، با دالان‏‌هایی تودر تو و ناشناخته‏ هایی که هر کدام انگار دری به دنیای دیگرند. بازار تهران انگار نه در دل پایتخت که در جایی جدا از مکان و زمان می‎روید و باید نه تنها به هدف خرید، که با چشم‎هایی جست‌وجوگر و با نگاهی متفاوت به این مجموعه تاریخی منحصر به فرد رفت.

حمدالله مستوفی مورخ بزرگ دوره ایلخانان جایگاه ویژه‏‌ای درمیان مردم قزوین دارد. نسبِ حمدالله مستوفی به حُربن یزید ریاحی می‏‌رسد و سه کتاب شامل «ظفرنامه»، «تاریخ گزیده» و «نهضت‏‌القلوب» دارد و به دلیل احترام و علاقه مردم به او، بعد از فوتش در سال 750 هجری قمری برای این چهره فرهنگی آرامگاهی زیبا می‌سازند که درمیان مردم قزوین به دلیل بلندی و کشیدگی بنا و گنبد مخروطی شکلش به «گنبز دراز» یا «گنبد دراز» مشهور است.

غار کَرَفتو غاری است که در شهرستان ديواندره در استان کردستان ایران قرار گرفته‌است. این غار، یک غار آهکی است که در دوران سوم زمین‌شناسی شکل گرفته‌است. غار کرفتو بی شک یکی از جذاب ترین نقاط دیدنی مربوط به ایرانیان باستان است که بخش هایی از آن به صورت دست کند و بدون داشتن ابزار برقی شکل پیدا کرده است. این غار از نوع غارهای آهکی و طبیعی است و به احتمال زیاد در دوران سوم زمین شناسی شکل گرفته است. در گذشته بر اثر سکونت انسان ها در ادوار مختلف، تغییرات و دخل و تصرفاتی در غار ایجاد شده و فضاهایی به صورت اتاق های تو در تو، راهروها و دالان های عبوری و غیره به وجود آمده و از این جهت غار کرفتو در میان غارهای دست کَند از شهرت خاصی برخوردار شده است.

«تجریش» یکی از قدیمی‏‌ترین منطقه‎های تهران است؛ جایی که انگار سنت و فرهنگ در آن رسوب کرده و یکی از خاطره‏‌انگیزترین و خاص‌ترین محلات تهران را خلق کرده، جایی که هنوز می‎توان کوچه‎های سالخورده و باریک و خانه‏‌های قدیمی و پُر درخت را دید و در حال و هوای زیبای این محله غرق شد.  یکی از زیباترین جاذبه‏‌های این محله زیبا و خوش آب و هوا «بازار سنتی تجریش» است، بازاری بزرگ و تاریخی که از کنارِ صحن امام‌زاده صالح (ع) شروع می‏‌شود و دالان‏‌ها و راسته‏‌هایش تا میدان قدس ادامه می‎یابد و مجموعه‏‌ای از مغازه‎ها و بساط دست فروش‏‌ها را در بر می‎گیرد.

کلیسای وانک (آمناپرچیچ) بزرگترین و زیباترین  کلیسا  در محله جلفا (اصفهان) است، که از نام کلیسای «سورپ آمنا پرکیچ وانک» جوغا در نخجوان گرفته شده‌است. این کلیسا از کلیساهای تاریخی ارمنی‌های اصفهان می‌باشد و در زمان شاه عباس دوم ساخته شده‌است. وانک در زبان ارمنی به معنی صومعه است.این کلیسا در طول 50 سال  توسعه یافته و به شکل کنونی درآمده است.

محوطه ی تاریخی طاق بستان در دامنه ی کوهی به همین نام و در کنار چشمه ای در شمال شرقی حاشیه ی شهر کرمانشاه واقع شده است. این مجموعه در قرن سوم میلادی ساخته و از ارزش هنری و تاریخی زیادی برخوردار است. شاهان ساسانی ابتدا نواحی اطراف تخت جمشید را برای تراشیدن تندیس های خود برگزیدند.

مسجد جامع ساوه از اولین مساجد ساخته شده در ایران است و به عنوان یکی از آثار ارزشمند هنر معماری، نقاشی، کاشی کاری و گچ‌ بری است که تماماً از خشت و گِل ساخته ‌شده است. این بنا در طول دوره های مختلف تاریخی دستخوش تغییرات زیادی بوده و سه دوره تاریخی ساسانیان، سده‌ های اولیه اسلامی و دوران فرمانروایی صفویه را از سر گذرانده ‌است.طرح اوليه مسجد جامع مشتمل بر يك حياط مستطيل شكل به ابعاد 44*36 متر است كه گراگرد حياط را شبستانهاي ستوندار گلي و خشتي فرا گرفته، شبستانهاي مسجد داراي حجره هاي متعددي است كه سقف آنها روي ستونهاي بزرگ چهارضلعي به ضخامت 20/2*10/2 متر و با ارتفاع حدود سه متر استوار شده اند، طاقهاي خشتي روي ستونها هلالي شكل مي باشند و خشتهاي بكار رفته براي ساخت چنين طاقها از نظر اندازه غيرمعمول بوده بطوريكه ابعاد آنها بالغ بر 40*40*10 سانتيمتر مي شود.

یکی از آثار مهم دوره صفوی در قزوین عمارت چهلستون یا کلاه فرنگی است که در وسط باغ بزرگی قرار دارد و تنها کوشک باقی ‌مانده از مجموعه کاخ‌ های سلطنتی دوران شاه طهماسب است. این بنا در دوره صفویه (زمان پایتختی قزوین) به کلاه ‌فرنگی معروف بود. در دوره قاجاریه به دست محمدباقر سعدالسلطنه فرماندار آن زمانِ قزوین بازسازی شد و چهلستون نام گرفت. عمارت کلاه فرنگی به همراه سردر عالی قاپو تنها بناهای باقی‌ مانده از باغ‌های دوره صفویه در قزوین است. این ساختمان هشت‌ گوش و دوطبقه بر اساس نقشه یک معمار تُرک ساخته شده است.شاه طهماسب صفوي در سال 951 ه.ق به دليل تهديد حملات تركان عثماني تصميم به انتقال پايتخت از تبريز به قزوين گرفت. در همين سال بود كه شاه اراضي موسوم به زنگي آباد را از ميرزاشرف جهان- يكي از بزرگان و معتمدان شهر- خريداري كرده و سپس معماران برگزيده كشور را فرا خواند و فرمان داد تا باغي به شكل مربع بسازند و در ميان آن عمارت هاي عالي، تالار، ايوان ها و حوض هاي زيبا بنا كنند.

مجموعه فرهنگي تاريخي نياوران داراي ابعاد چندگانه تاريخي، هنري و طبيعي است که نمي توان آن را محدود به يک يا چند موضوع خاص نمود؛ اما آنچه اولويت و موضوع اصلي اين مجموعه را شامل مي شود پيشينه آن در قالب روايت هاي شفاهي و مکتوب و مجموعه آثاري است که متعلق به دو سلسله قاجار و پهلوي مي باشد. به عبارت دیگر ارگ حکومتی نیاوران در دو دوره زندگی جاری و پویا در قامت قصر حکومتی بوده و هر دوره دارای     ارزش های تاریخی و فرهنگی مهم و فراوانی است. این هر دو دوره دارای روایت های فراوانی هستند اما نکته حائز اهمیت این است که این ارگ حکومتی در دل یک باغ بزرگ تأسیس شده است و امروزه دیگر ما با یک ارگ حکومتی فعال روبرو نیستیم، بلکه با یک مجموعه فرهنگی تاریخی روبرو هستیم که با نگاه موزه ای، سامان یافته و باید یادآور و نشان دهنده ارگ های حکومتی قاجار و پهلوی باشد.