کهن‌ترین هتل ایران، کاروانسرای عباسی اصفهان

کاروانسرای عباسی، کهن‌ترین هتل ایران است که بعضی از خارجی‌ها وقتی به اصفهان سفر می‌کنند، فقط می‌خواهند در این هتل بخوابند، وگرنه حتی تا مرز انصراف از سفر به ایران پیش می‌روند. داستان پافشاری برخی مسافران و گردشگران خارجی برای اقامت در هتل یا همان کاروانسرای عباسی کاملا واقعی است. این را بارها مدیران آژانس‌های گردشگری گفته‌اند که چون نتوانسته‌اند اتاقی را در این هتل قدیمی که به کاروانسرایی تاریخی شهره است، رزرو کنند، گردشگران از رفتن به اصفهان منصرف شده‌اند یا آژانس طرف خارجی از فرستادن تور به ایران انصراف داده یا زمان اجرای تور در اصفهان جابه‌جا شده‌ است.

هتل عباسی با تبلیغ «کهن‌ترین هتل جهان» که روی سایت اینترنتی‌اش دیده می‌شود و نمایش تصاویری از شاهکار معماری ایرانی و مکتب اصفهان، گردشگران داخلی و خارجی زیادی را به گذراندن حتی یک شب زیر این سقف تاریخی وسوسه می‌کند؛ ولی شرایط، قیمت و نظام هتلداری در این کاروانسرای قدیمی و البته دولتی به‌حدی دست‌وپاگیر است که خیلی‌ها را بر آن می‌دارد تا خود را درگیر این بازی چالش‌برانگیز نکنند.

این کاروانسرای قدیمی به‌دستور «شاه‌سلطان حسین صفوی» ساخته و به مادرش پیشکش شد و در زمان یورش افغان‌ها نیز تقریبا متروک شد. کاروانسرا در زمان «ظل‌السلطان» یک‌بار دیگر تعمیر و بعدها به آمادگاه پادگان اصفهان تبدیل شد. بنا را بار دیگر در سال ۱۳۳۶ تعمیر کردند که با قرار ماهانه ۳۰هزار ریال در اجاره‌ی اداره‌ی قند و شکر اصفهان درآمد. می‌گویند این بهره‌برداری‌های نامناسب، کاروانسرای صفوی را از پا انداخت تا این‌که در سال ۱۳۳۶ به پیشنهاد «آندره گدار» که زمانی مشاور اداره کل باستان‌شناسی بود، شرکت‌ سهامی بیمه‌ی ایران آن را به مهمانخانه تبدیل کرد.

آماده‌سازی کامل بنا تا سال ۱۳۴۵ طول کشید. پس از آن به مدت دو سال، یک گروه هتلداری فرانسوی اداره‌ی این کاروانسرای تاریخی احیاشده را برعهده گرفت تا این‌که مدیریت آن به ایرانی‌ها سپرده شد، یعنی همان شرکت سهامی بیمه‌ی ایران. بعدها از کارمندان همین شرکت به‌عنوان مدیران این هتل بهره‌ گرفته شد، روندی که ظاهرا تا کنون ادامه دارد.

اقامت در این هتل دولتی برای بسیاری از ایرانی‌ها گران است؛ قیمت یک شب اقامت در اتاق معمولی یک تخته، براساس آنچه در سایت این هتل اعلام شده، ۱۷۲هزار تومان است. گران‌ترین اقامت در این هتل نیز به سوییت صفوی با معماری باقی‌مانده و احیاشده‌ی دوره‌ی صفوی، به قیمت هر شب ۷۰۰هزار تومان اختصاص دارد. سوییت‌های قاجار سبز و آپارتمان سه‌خوابه‌ی هتل نیز بین ۵۰۰ تا ۶۷۰هزار تومان برای هر شب قیمت دارند که در ردیف گران‌ترین‌های این هتل به حساب می‌آیند.

اما آنچه این روزها و با نزدیک شدن تعطیلات نوروز مورد بحث است، شیوه‌ی خاص هتلداری در این کاروانسرای قدیمی است که دردسرهایی را درست کرده، به‌طوری که آژانس‌های ایرانی تا زمانی که طرف خارجی اعلام درخواست نکرده باشد، ترجیح می‌دهند سراغ تنها هتل «۵ ستاره‌» در اصفهان نرود.

محمدعلی واقفی – قائم‌مقام جامعه‌ی تورگردانان ایران - با متفاوت دانستن نظام هتلداری تنها هتل «۵ ستاره» شهر گردشگری اصفهان، به خبرنگار ایسنا گفت: در قرارداد این هتل، بندی وجود دارد که به هر تور در ازای هر چند اتاق، یک سوییت هم داده می‌شود. این تقریبا یک اجبار است که معمولا ما را برای تقسیم این اتاق‌ها و سوییت‌ها بین گردشگران به دردسر می‌اندازد و در بسیاری از مواقع، گردشگران را ناراحت و معترض می‌کند که چرا در سوییت اقامت داده نشده‌اند، بعد از همه‌ی این دردسرها و سرانجام کار، هتل فاکتوری با قیمتی عجیب برای این بند اجباری می‌فرستد.

او اظهار کرد: این هتل برای این بند اجباری پول می‌گیرد، در حالی که در همه جای دنیا و حتی دیگر هتل‌های ایران، شرایط این‌طور است که وقتی برای اتاقی درخواست می‌دهیم و هتلدار قبول می‌کند؛ اما در زمان تحویل، آن اتاق خالی را در اختیار ندارد و مجبور می‌شود اتاق دیگری را حتی اگر شرایط بهتری داشته باشد، در اختیار گردشگر قرار دهد، باز هم همان پول اتاق قبلی را می‌گیرد؛ اما هتل عباسی این‌طور نیست و شرایط خاص خود را دارد، یعنی اگر به جای اتاق رزرو شده، سوییت هم بدهد، پول همان سوییت را حساب می‌کند نه اتاقی که از قبل درخواست داده بودیم.

این تورگردان سپس به شیوه‌ی رزرواسیون این هتل در تعطیلات نوروزی که به‌صورت دوره‌های چند روزه تنظیم شده است، اشاره و بیان کرد: این دوره‌ها معمولا سه شبه هستند که اگر گردشگر چهار شب یا زمانی بین دو دوره‌ی سه‌ شب را در این هتل اقامت داشته باشد باید پول شش شب را بدهد. تشریح این شرایط برای آژانس‌ها و گردشگران خارجی واقعا سخت و پیچیده است.

واقفی ادامه داد: به‌خاطر این شرایط خاص، تلاش ما این است که تا حد امکان، زیر بار رزرو اتاق در هتل عباسی نرویم و حتی آن را به خارجی‌ها پیشنهاد نکنیم، مخصوصا این‌که کیفیت ارائه‌ی خدمات این هتل اصلا متناسب با ظاهرش نیست و معمولا مسافر را متعجب می‌کند؛ ولی گاهی خارجی‌ها آن‌قدر اصرار و پافشاری می‌کنند که چاره‌ای برای ما نمی‌گذارند.

او در عین حال به نوعی به این کاروانسرا حق داد که هزینه‌های گرانی داشته باشد و افزود: در هر حال عباسی، کاروانسرایی تاریخی و قدیمی با هزینه‌ای بالا برای نگهداری است که باید به‌عنوان یک موزه به آن نگاه کرد. معمولا در دنیا چنین هتل‌هایی،‌ هزینه‌های بالایی دارند و از این نظر نمی‌توان ایرادی گرفت؛ ولی در اصفهان به‌خاطر محدودیت اقامت، بخصوص برای خارجی‌ها باید اصلاحاتی در شیوه‌ی هتلداری صورت گیرد.

محمدابراهیم ابراهیمی – دیگر عضو جامعه‌ی تورگردانان ایران - نیز به این موضوع اشاره کرد که اگر به برخی گردشگران خارجی گفته شود کاروانسرای عباسی، اتاق خالی ندارد از آمدن به ایران منصرف می‌شوند و گفت: بسیاری از آژانس‌های خارجی می‌دانند قرار است در چه جایی اقامت داشته باشند، آن را قبلا دیده‌اند و به گردشگران خود پیشنهاد می‌کنند؛ ولی وقتی اعلام می‌کنیم این هتل پر است آن‌ها سخت توجیه می‌شوند.

وی ادامه داد: شاید این شیوه‌ی خاصی که در هتل عباسی برای رزرو اتاق اجرا می‌شود به رفتار برخی آژانس‌های ایرانی گردشگری مربوط شود که معمولا ترکیب واقعی رزرو خود را به‌درستی مشخص نمی‌کنند یا وقتی انصراف می‌دهند، آن را با تأخیر اعلام می‌کنند. در هر حال باید این روش‌ها از هر دو طرف اصلاح شود، چون ما با گردشگر خارجی طرف هستیم که برای خدماتش از قبل پول داده و امکانات متناسب می‌خواهد، ضمن آن‌که آبروی کشوری را هم که به مهمان‌نوازی مشهور است باید در نظر بگیریم.

سیروس اعتمادی هم که عضو جامعه‌ی تورگردانان ایران است، به خبرنگار ایسنا گفت: واقعا عجیب است که هتل عباسی تا اردیبهشت‌ماه سال ۹۳ حتی دو اتاق خالی هم ندارد، این باورکردنی نیست، آن هم در شرایطی که آژانس‌های همکار اعلام می‌کنند در هتل عباسی نتوانسته‌اند اتاقی را رزرو کنند. واقعا نمی‌دانم این اتاق‌ها را چه کسی از قبل رزرو کرده است!

اما عباس پیرمرادیان، یک راهنمای تور با اصالت اصفهانی است که گردشگران زیادی را به این هتل می‌برد. او به خبرنگار ایسنا گفت: وقتی می‌گویند برای این هتل مسافر داریم، واقعا به وحشت می‌افتم، تفاوت و تناقضی که در قیمت اتاق‌ها و شرایط هتلداری این کاروانسرای قدیمی دیده می‌شود، همیشه ما را در چالش با گردشگران می‌اندازد.

وی اضافه کرد: فکر می‌کنم عباسی جزو معدود هتل‌ها در ایران باشد که قیمت اتاق روبه حیاط با خیابان در آن، تفاوت دارد. ما این را چطور می‌توانیم به گردشگر خارجی بگوییم؟! گردشگر فقط به این فکر می‌کند که قرار است در هتلی پنج ستاره که کاروانسرایی قدیمی نامیده می‌شود اقامت کند؛ اما هنگام واگذاری و تقسیم اتاق‌ها با اتفاقی مواجه می‌شویم که سرانجام آن، شکایت گردشگر و آژانس خارجی است.

ظاهرا به‌جز موضوع اتاق‌های گران با قیمت‌هایی متفاوت و شیوه‌ی خاص هتلداری در این کاروانسرای قدیمی و البته دولتی که با برخی شرکت‌های نفتی نیز طرف قرارداد است، مسأله‌ی هلدینگ‌ها (شرکت‌های عمده‌فروش) هم وجود دارد که رزرو عمده می‌کنند و گاه باعث می‌شوند این هتل برای مدت زیادی جای خالی نداشته باشد و دست رد به سینه‌ی آژانس‌های گردشگری که مسافران خارجی دارند، بزند و درخواست گردشگر خارجی هم در نهایت بی‌جواب بماند و همان‌طور که آژانس‌ها می‌گویند، کلا از آمدن به ایران و اصفهان منصرف شود.