گردشگری تاریخی فرهنگی

در کشور ما بناهای خشتی زیادی وجود دارد که به‌خاطر عمر طولانی و طراحی جالب توجه‌شان معروفند که بدون شک مشهورترین آن‌ها ارگ بم است. اما تعدادی از این بناها کمتر بین گردشگران شناخته شده‌اند. یکی از آنها قلعه ایرج است که در استان تهران و نزدیک ورامین قرار دارد.

اگر می‌خواهید در زمان سفر کنید و به سال‌های نه چندان دور و خانه‌های کودکی بروید، از لابه‌لای آپارتمان‌های چند طبقه بگذرید و ناگهان خودتان را در حیاطی باصفا ببینید که حوضی فیروزه‌ای در آن خودنمایی می‌کند، با ما همراه شوید به تماشای یکی از خانه‌های ارزشمند مازندران در قلب شهر ساری: خانه‌ فاضلی‌ها.

بوشهر شهری قدیمی است، شاهدش بقایای شهر «رام‌اردشیر»، آرامگاه «گوردختر» و «قبرستان شغاب» است که قدمتشان به دوره ساسانی و اشکانی می‎رسد. علاوه بر آن، بوشهر را شهر دریا و نخلستان نیز می‌دانند با آثار تاریخی چون عمارت ملک، بافت تاریخی، بازار بوشهر، قبر ژنرال، گورستان انگلیسی‌ها و موزه مردم‌شناسی که هرساله میزبان گردشگران زیادی است.

بُرازجان دشتی وسیع است که در جنوب ایران، در70 کیلومتری شمال بوشهر و مرکز شهرستان دشتستان گسترده شده است. این منطقه حد فاصل بین بوشهر و شیراز بوده و از قدیم‌الایام راهی که این دو شهر بزرگ را به هم وصل می‎کرد از بزارجان می‌گذشته و به «راه شاهی» معروف بود. همین امر برازجان را شهری بزرگ و آباد کرد با تاریخی طولانی و آثاری چون کاخ‌های بَردَک سیاه، سنگ سیاه و چرخاب که کاخ‌ زمستانی‌ کورش‌ بوده و شامل‌ ته‌ ستون‌ها و برخی‌ اشیاء به‌ دست‌ آمده‌ است‌. هم‌چنین بقایای «تل خندق» که به زمان سلوکی می‌رسد را می‌توان در این شهر دید.

در شمال یزد و در فاصله شصت کیلومتری آن قرار دارد، تا چشم کار می‎کند بیابان است، مِیبُد را می‎گوییم؛ مردانش خاک را به نظر کیمیا کردند و ظروفی ساختند و سفال‎هایی که از قدیم ‎الایام تا به حال از شاخصه‎ های مهم میبد محسوب می‎شود. میبد علاوه بر سفالینه ‎های قدمت‎دارش از تاریخ چندهزار ساله نیز برخوردار است که شاهدش نارین قلعه است؛ قلعه‎ای که قدمت آن‎ به هزاره سوم قبل از میلاد می‎رسد.

باغ عمارت رحیم آباد یکی از باغ‌های زیبای ایرانی است که در شهر بیرجند،‌ مرکز استان خراسان جنوبی واقع شده است. عمارتی بزرگ با معماری و تزئیناتی قابل توجه که از بخش‌های مختلفی تشکیل شده و جزو جاذبه‌های گردشگری مهم شهر بیرجند است.

برج طغرل، همان برج مدور مشهور در قلب شهر ری، که یکی از آثار ارزشمند سرزمین باستانی ری به شمار می‌رود، امروز با گسترش شهر تقریباً در نزدیکی شهر تهران است. این برج از پس بیش از 700 سال هنوز شکوه و زیبایی خود را حفظ کرده است. برجی که نام بنیانگذار سلسله سلجوقیان، یعنی «طغرل بیگ سلجوقی» را بر خود دارد. برج طغرل آرامگاه بسیاری از فرزانگان و دانشمندان عصر سلجوقی است.

«برج شیخ شبلی»، یادمانی در ارتفاعات شرقی شهر دماوند در استان تهران واقع شده است . این برج از آثار قرون ۴ و ۵ هجری، یعنی دوره سلجوقی به یادگار مانده است. شِبلی عارفی اهل خراسان و از مردمان روستای شبلیه بوده که در آن دوران به عنوان والی دماوند فعالیت میکرد.

خانه ی تاریخی زند یا  موزه ی مردم شناسی قم در محله  و بافت قدیم شهری که به محله ی چهارمردان شهرت دارد واقع شده است. این بنا در واقع از ادغام دو خانه که متعلق به دو برادر با نام های حاج قلی خان و حاج علی خان از بازماندگان دوران قاجار است ساخته شده است که پس از مرمتی که در سال 1380 خورشیدی در این دو خانه انجام شد به صورت یک عمارت درآمد و از آن سال تا به امروز تغییر کاربری داده و تحت عنوان موزه ی مردم شناسی قم فعالیت می کند. معماری بنا کاملا منطبق با معماری مناطق کویری ایران است وجود بادگیرهای بسیار زیبا جهت تهویه منازل بیش از هرچیزی شاید در ساختار آن جالب توجه باشد. از مصالح استفاده شده در بنا می توان به آجر، سنگ، گچ و چوب اشاره کرد که همگی از ویژگی های برجسته ی معماری در ابنیه ی دوران قاجار به شمار می رود.

موزه ی سنگ با نام تاریخی حمام بلور یکی از حمام های قزوین است. در شهر قزوین حمام های متعددی در طول تاریخ ساخته شده است و با انتخاب قزوین به عنوان پایتخت در سال 962  قمری توسط شاه طهماسب صفوی بر  اهمیت این شهر افزود. شاه طهماسب اقدامات وسیع عمرانی در این شهر انجام داد از جمله این اقدامات احداث حمام های متعدد در شهر بود. پیشینه ی این حمام را به دو دوران تاریخی صفویه و قاجار نسبت می دهند. البته از زمان ساخت این حمام کتیبه ای در دست نیست اما با توجه به لایه های نقاشی و سبک نگاره های آن قدمت آنرا مربوط به دوران صفویه می دانند. این موزه-حمام دارای زیربنایی درحدود هزار و دویست متر-مربع است و در یکی از محله های قدیمی شهر که به نام محله ی آخوند شهرت دارد قرار دارد.