گردشگری تاریخی فرهنگی

شهر گور یا شهر فیروزآباد، در 100 کیلومتری جنوب شیراز یکی از پرجاذبه‌ترین شهرهای گردشگری ایران است.

قلعه قمچقای در نزدیکی ۶۰ کیلومتری شمال بیجار در شرق کردستان، بر روی کوهی بلند و رو به دره شاهان، در شمال روستای قمچقای از بخش کرانی و درون منطقه حفاظت‌شده بیجار استان کردستان جای دارد.

«قلعه دِزَک» در جنوب خاوری روستای دزک، در شهرستان کیار، یکی از محال­های چهارگانه بختیاری، حدود ۳۵ کیلومتری شهرکرد جای دارد. این دژ که بر سینه خود نشانی از فعالیت­های مشروطه‎ خواهان ایران دارد، امروزه در فهرست آثار ملی ایران بر شمرده می­شود. گمان می­رود واژه «دِزَک» از دز است که تغییرشکل‌ یافته دژ باشد، و در اینجا «دژ کوچک» است.

قلعه بِهِستان در کنار رودخانه قزل اوزن و روستای بهستان، در نزدیکی 10 کیلومتری جنوب شرقی شهر ماهنشان و 100 کیلومتری غرب شهر زنجان جای دارد.

ناصرالدوله، حاکم کرمان و بلوچستان در زمان قاجار، دستور ساخت قلعه‌‎ای نظامی را در ایرانشهر صادر کرد و نام خود را نیز بر آن جاودان ساخت. با موافقت ناصرالدین‌شاه قاجار با پیشنهاد ناصرالدوله برای ساخت قلعه‎ای در ایرانشهر، در سال 1264 خورشیدی، «استاد حسین معمارباشی» از کرمان به ایرانشهر فراخوانده می‎شود تا کار ساخت این قلعه را آغاز کند. ساخت قلعه هفت سال به طول می‎انجامد و پس از آن، تبدیل به مقر حکومت بلوچستان می‎شود.

قلعه بمپور ایرانشهر یکی از مهم‎ترین قلعه‎ها در سراسر پهنه سرزمین بلوچستان به شمار می‎رود که بر فراز تپه‎ای دست‎ساز بنا شده است. این قلعه که در زمان ساخت، مجموعه‎ای نظامی به شمار می‎رفته، به لحاظ موقعیت استراتژیک توانایی دفاع در مقابل هجوم قشون نظامی را داشته است.

مسجد جامع تیس در منطقه آزاد چابهار واقع شده است و یکی از دیدنی‌های منطقه به شمار می‌رود. مسجدی که شکل و شمایل متفاوت‎اش آدم را یاد بناهای مذهبی هندوستان می‎اندازد. فرم‎های بامزه و رنگارنگ که علاوه بر دست‎بافت‎ها، در لنج‎های بلوچستان و هرمزگان و بوشهر، و همین‎طور مسجد جامع روستای تیس قابل مشاهده است.

مسجد جامع فرومد که در نزدیکی جاده شاهرود به مشهد و در روستایی به همین نام واقع است. روستای فرومد از توابع شهرستان میامی است و در شمال شرقی شاهرود قرار گرفته است.

«خانه تدين» در کوی عباسيه، بخشی از محله بزرگ ناسار يكي از پنج بخش شهرستان سمنان قرار دارد. این خانه که «خانه محمدیه» نیز شناخته می ­شود، به یک بازاری خوشنام سمنانی به نام «محمدیه» داماد «میرزا عبدالله تدین» تعلق دارد و یادگاری از دوران قاجار است. این خانه در کنار راسته شمالی جنوبی بازار سمنان قرار گرفته و تقریباً هم‎زمان با این بازار ساخته شده است.  

خانه ملاصدرا، خانه‌ای است که «محمد بن ابراهیم یحیی شیرازی» ملقب به «صدر المتالهین» و مشهور به «ملاصدرا»، زاده سال 950 خورشیدی هم‌دوران با شاه عباس صفوی، برای 15 سال در آن زیست. ملاصدرا  این فیلسوف ایرانی، به جهت دوری از دربار پادشاهی صفوی در پایتخت آن دوران ایران، اصفهان، به کهک در حوالی قم آمد. صدر المتالهین به دنبال ساخت «مدرسه خان» در شیراز و نیز درخواست «الله وردی خان اوندیلادزه گرجی»، وزیر لشکر و سپهسالار صفوی و فرمانروای فارس، به شیراز بازگشت.