گردشگری تاریخی فرهنگی

دزفول یکی از شهرهای استان خوزستان است که به داشتن باغ‌های مرکبات و رودخانه‌ی پرآب دز شهرت دارد. اما از آثار تاریخی دزفول نیز نمی‌شود گذشت، دیدنی‌هایی مانند سازه‌های آبی، قمش‌ها، آرامگاه یعقوب لیث صفاری، خانه تیزنو و پل تاریخی. پل قدیم دزفول یکی از ارزشمندترین آثار تاریخی استان خوزستان است و حدود هزار و هشتصد سال عمر دارد. این گذرگاه با نام پل ساسانی هم شناخته می‌شود، چرا که در دوره‌ی شاپور اول ساسانی ساخته شده است. دزفول پیشترها دژپل نامیده می‌شد و اشاره به قلعه‌ای داشت که نزدیک این پل ساخته بودند.

مجموعه نارنجستان قوام از باغهای مشهور شهر شیراز می باشد. شیراز همواره به باغ‌های زیبا و باصفایش معروف بوده است به خصوص در فصل بهار و ماه اردیبهشت که عطر بهارنارنج فضای شهر را پر می‌کند. اگر در بهار به شیراز سفر کردید بازدید از مجموعه باغ نارنجستان قوام را حتما در برنامه‌های خود قرار دهید تا از عطر بهارنارنج مدهوش شوید. باغ و عمارت نارنجستان قوام متعلق به خاندان قوام، یکی از خانواده‌های بانفوذ در دربار قاجار بوده است. این خاندان مسئول ساخت و بازسازی برخی از دیگر ساختمان‌های شهر شیراز نیز بوده‌اند که اکنون به جاذبه‌های گردشگری شهر تبدیل شده است.

تاریخ در شیراز نه تنها از خشت‌ها، آجرها و جرز دیوارها بلکه از کاشی، نقاشی، خاتم کاری و چوبکاری شاخه‌های درختان نیز جلوه‌گری می‌کند تشکیل شده است. شیراز سری در تاریخ و پایی در امروز و اکنون دارد. باغ‌های قدیمی شیراز نسبتی میان ما و آن پیشینیانی که در این باغ‌های خرامیده‌اند و رفته‌اند، برقرار می‌کند. تقریبا اولین باغی که شیراز با آن از شما پذیرایی می‌کند باغ جهان نماست؛ باغی که ابن عربشاه تاریخ نویس دوران تیموری از آن به زینت الدنیا یاد کرده است. باغ جهان نما از جمله‌ باغ‌هایی است که در دوره کریم‌ خان زند بنا شده است. در زمان زندیه به دستور کریم خان زند در سده دوازده هجری قمری به دور آن دیواری بلند کشیده و عمارت کلاه فرنگی در وسط آن ساخته شد. البته برخی منابع می‌‌گویند باغ جهان نما مربوط به قرن هفتم هجری است و در دوره صفویه بنیانگذاری شده بعد از آن در دوره کریم خان بازسازی بهسازی می‎‌شود. این باغ در سال 1383 هجری خورشیدی بازسازی شد و توسط رئیس جمهور وقت افتتاح شد.

تاریکه بازار، جای تاریکی نیست؛ اما احتمالا 200 سال پیش که بازار ساخته شده است، نور اندکی آن را روشن می‏ کرده و پیش از اختراع نشدن برق این بازار پر پیچ و خم که بلند‎ترین بازار سرپوشیده خاورمیانه بوده و تنها منبع نورش دریچه‌های مربعی شکل بر گنبد بلند سقف است، تاریک بوده و تاریکه بازار نامش نهاده‌اند؛ اما حالا این بازار غرق نور است و رنگ و نور در این بازار حرف اصلی را می‌زنند و باید این بازار قاجاری و سقف بلند و گنبدهای زیبایش را ببینید تا شیفته راسته‎ها، دالان‎ها، سراها و حجره‎هایش بشوید.

در دوران قاجار بنایی در تهران ساخته شد که قصر قاجار نام گرفت. قصری که یکی از قدیمی‌ترین کاخ‌های دوران قاجار است و سرگذشت عجیبی را پشت سر گذاشته است. قصر قاجار در دوران رضا شاه پهلوی تخریب شد و در عوض، یک زندان جای آن را گرفت. سرنوشت عجیب این مجموعه ادامه داشت و اکنون قصر و زندان سابق به باغ موزه قصر تبدیل شده است.

«دیوار بزرگ گرگان» با نام های «دیوار سرخ» یا «مار سرخ»، يكي از بارزترين آثار معماري ایران، سومین دیوار بلند دنیا پس از دیوار بزرگ چین و آلمان است. از این دیوار در متون تاريخی به نام های نظیر سد اسكندر، سد انوشيروان، سد فيروز و قزل آلان ياد شده است.

باغ ارم شیراز یکی از زیباترین و باشکوه‌ترین باغ‌های شیراز  و در شکل کنونی خود متعلق به عصر قاجار است.  مساحت این باغ 12/5 هکتار است و وجه تسمیۀ به عمارت و بزرگی‌اش در تشبیه به باغ بهشت اشاره دارد. مورخان زمان ساخت این باغ را سدۀ پنجم هجری قمری، یعنی در زمان حکومت اتابک قراچۀ سلجوقی، ذکر کرده‌اند و از این رو، قدمت آن به حدود 900 سال می‌رسد. حافظ شیرازی نیز در اشعار خود به این باغ اشاره کرده است. در زمان تیموریان باغ ارم الهام‌بخش امیر تیمور گورکانی برای ساخت باغی به همین نام در سمرقند بوده است. باغ ارم از زمان ساخت تا اواخر دورۀ زندیه (1163-1209 هـ.ق.) در اختیار پادشاهان و یا حکام محلی بوده است. پس از زندیه سران ایل قشقایی این باغ را مقر ایل خود ساختند و یکی از خوانین این طایفه به نام جانی خان و پسرش عمارتی در آن ساختند. در دورۀ ناصرالدین شاه قاجار (1264-1313هـ.ق.) حاج نصیرالملک از بزرگان شیراز این باغ را از سران قشقایی خرید و ساختمان زیبای کنونی را در آن بنا کرد. به گزارش تاریخ حاجی محمدحسین معمار نقش اصلی را در ساخت این بنا داشته است.

حافظیه آرامگاه غزل‌سرای بی‌همتای قرن هشتم حافظ شیرازی از مشاهیر ایران و استان فارس و یکی از معروف‌ترین جاذبه‌های گردشگری شهر شیراز است. نخستین بار شمس‌الدین محمد یغمایی وزیرابوالقاسم گورکانی (حاکم فارس) در سال 865 هجری قمری(1452 میلادی) بر فراز قبر حافظ ساختمانی گنبدی و جلوی آن حوض آب بزرگی ساخت که از آب رکن‌آباد پر می‌شد. در دوره‌های بعد این بنا مورد بازسازی و مرمت قرار گرفته و بخش‌هایی به آن اضافه گردید.

شیراز را شهر شور، شعر و عشق می‏ دانند، شهری که چون چهل‏ تکه ‏ای است قدیمی که هر تکه‏ اش طرحی و نقشی متفاوت دارد. شهر بهارنارنج‏‌ها، شهر حافظ و سعدی، شهر سروهای سر به فلک کشیده، شهر نقوش باستانی تخت جمشید و شهر باغ ‏ها مصفا و شهری که مهربانی آدم‏‌هایش، گذشته را به حال پیوند می‏‌دهد.

حمام وکیل، معروف ترین حمام شیراز، از بناهای دوران کریم خان زند است که به دستور او در محله ی میدان شاه، جنب مسجد وکیل و بازار وکیل با 8660 متر زیربنا، 120 متر طول و 80 متر عرض در سال 1187 ه. ق ساخته شده است.