خانه آقای عبدالعلی صوفی در شهر املش واقع شده است. این بنای تاریخی که قدمت آن به اواخر دوره قاجار می‌رسد، در میان حیاطی بزرگ با باغچه‌ها و درختکاری‌های زیبا، جلوه‌گری می‌کند. خانه صوفی در دو طبقه بنا شده است. در سمت جلوي بنا، حوض بزرگي قرار دارد. این ساختمان حدود یک متر از سطح حیاط بلندتر ساخته شده و زیربنای آن 450 متر مربع است. ارتفاع طبقه همکف 225 سانتی‌متر و ارتفاع طبقه اول 325 سانتی‌متر است. طبقه همکف مربوط به خدمات و طبقه اول محل تشریفات و تالار پذیرایی تلقی می‌گردد.

عمارت امیر ارشد، مشهور به "داش ساختمان"، در ۱۲ کیلومتری غرب ورزقان، در روستای خاروانا واقع شده است. این بنای باشکوه که قدمت آن به دوره قاجار می‌رسد، یادگاری از دوران ارباب رعیتی و نمادی از قدرت و ثروت امیر ارشد قره داغی، از خوانین بزرگ منطقه، است. عمارت امیر ارشد در دو طبقه با وسعت 1100 متر مربع بنا شده است. بدنه بنا سنگی، سقف طبقه همکف آجری و با طاق‌های متقاطع، و سقف طبقه اول چوبی است. این عمارت که به "داش عمارت" نیز شهرت دارد، به دلیل استفاده از سنگ در ساخت آن، به این نام خوانده می‌شود.

پل خشتی لوشان در شهر لوشان، واقع در منتهی ­الیه جنوب استان گیلان و در مسیر رشت به قزوین، بر روی رودخانه شاهرود احداث شده است. این پل که در فاصله 93 کیلومتری مرکز استان گیلان قرار دارد، از دیرباز نقشی حیاتی در تردد کاروانيان و مسافران گیلان به داخل فلات ایران داشته و امروزه نیز عبور و مرور مردم دو طرف رودخانه را تسهیل می­کند.

در قبرستان قدیمی روستای کبودگنبد، واقع در بخش خاروانا، گنبد الله الله، گویی نگینی فیروزه‌ای بر تار و پود تاریخ می‌درخشد. این بنای باشکوه که قدمت آن به اواخر دوره ایلخانان مغول تا صفویه می‌رسد، با معماری منحصر به فرد و تزئینات خیره‌کننده، هر ساله نظر بسیاری از گردشگران و علاقه‌مندان به تاریخ را به خود جلب می‌کند.

قلعه بختک، در 2 کیلومتری شمال شرق شهر لیلان در استان آذربایجان شرقی واقع شده است. این قلعه از بزرگترین آثار تاریخی استان است و عظمت و شکوه آن، گویی رازهای ناگفته‌ای از تاریخ را در دل خود نهفته دارد. بر اساس سند ثبتی سازمان میراث فرهنگی کشور، قدمت قلعه بختک به دوره پیش از تاریخ و اسلامی می‌رسد. قوی‌ترین نقل قول در میان کهنسالان لیلان، این قلعه را به بختک، یکی از وزرای انوشیروان پادشاه ساسانی، نسبت می‌دهد.

در 35 کیلومتری جنوب شرقی شهر میانه، در کنار روستای جمال آباد، کاروانسرای جمال آباد، گویی نگینی از دوران صفوی بر جاده ابریشم خودنمایی می‌کند. این کاروانسرا که قدمت آن به قرن هشتم هجری قمری باز می‌گردد، در طول تاریخ شاهد عبور و مرور کاروان‌های تجاری و مسافران بسیاری بوده است.

مسجد جامع سراب در قلب بافت قدیمی شهر سراب، در چهارراه فردوسی واقع شده است. بنای فعلی مسجد به قرن نهم هجری قمری باز می‌گردد، اما حفاری‌های اخیر نشان داده که این مسجد بر روی مسجدی بسیار قدیمی‌تر بنا شده است. آثار و بقایای این مسجد کهن، گویی رازهای ناگفته‌ای از تاریخ را در دل خود نهفته دارند.

خسته قاسم، شاعری نامدار و عارفی وارسته، در سال 1081 هجری شمسی در روستای تیکمه داش، واقع در 78 کیلومتری تبریز، دیده به جهان گشود. او دوران کودکی خود را در میان طبیعت بکر و مردمان ساده و صمیمی این روستا گذراند و در مکتب‌خانه ملا به فراگیری علوم سنتی پرداخت.

در قلب شهر رشت، خانه میرزا کوچک خان جنگلی، گویی رازهای نهضت جنگل را در دل خود نهفته است. این خانه که قدمت آن به بیش از 200 سال می‌رسد، نه تنها از نظر تاریخی و سیاسی، بلکه از نظر شناخت معماری بومی منطقه نیز حائز اهمیت است.