گردشگری تاریخی فرهنگی

مجموعه سرپوشیده بازار تاریخی اراک در بافت قدیمی و مرکزی شهر، در اوایل دوره ی قاجار یعنی در زمان فتحعلی شاه، به دست محمد یوسف خان گرجی سپهدار در سال 1228 هجری قمری بنیان نهاده شده است. این بازار از دیرباز به عنوان مرکز اقتصادی و تجارت شهر و نیز به عنوان کانون تجارت فَرشِ مرکز (فرش ساروق) و غرب کشور و همچنین محصولات کشاورزی مطرح بوده است.

مجموعه  امیرچخماق (امیرچقماق) یکی از شاخص ترین مجموعه های تاریخی شهر یزد، تقریباً در وسط بافت قدیمی شهر واقع شده و یکی از نقاط سوق الجیشی و مهم یزد است. این مجموعه ی با ارزش که نقطه ی تلاقی خیابان های اصلی شهر است شامل مسجد، تکیه، بقعه ستی فاطمه، بازارچه ی حاجی قنبر، آب انبار ستی فاطمه، نخل و آب انبار تکیه امیرچخماق می شود. مجموعه ی میرچخماق از آثار قرن نهم هجری است که امیر جلال الدین چخماق از سرداران و امرای شاهرخ تیموری ( 911- 771 ه.ق،1506- 1370 م) هنگامی که به حکومت یزد رسید با همکاری همسر خود ستی فاطمه خاتون برای آبادانی شهر آن را بنیان نهاد.

قلعه الموت در شمال غربی استان و در نزديكي روستاي گازرخان قزوین یکی از قلعه ‌های منحصر به فرد تاریخی در ایران است و بر فراز صخره‌ ای قرار دارد که ارتفاع آن نسبت به زمین ‌های پیرامون خود ۲۰۰ متر است. این قلعه سترگ دو قلعه بالا و پایین را در بر می‌ گیرد و دیوارهای چهارگانه آن به تبعیت از شکل و وضع صخره ‌ها ساخته شده ‌اند و ازین ‌رو است که عرض آن قسمت‌های مختلف فرق می‌کند. صخره‌ های پیرامون قلعه به رنگ سرخ و خاکستری در جهت شمال شرقی به جنوب غربی کشیده شده‌اند. پیرامون دژ از هر چهار سو پرتگاه است و تنها راه ورود به قلعه در انتهای ضلع شمال شرقی است.

پل سفید یا پل هلالی در مركز شهر اهواز اولین پل معلق ایران، به‌عنوان چهارمین پل فلزی معلق دنیا، کمتر از پنجاه سال پس از احداث و افتتاح پل بروکلین (اولین پل فلزی جهان)، به دست خانواده مهندسی آلمانی در سال 1315 بر روی رودخانه زیبای کارون با دو قوس بتنی 12 و 20 متری و بر روی پایه‌ای بتنی ساخته شده است.

خانه آقازاده، زیباترین خانه تاریخی ابرکوه، متعلق به سید حسین ابرقویی از ثروتمندان دوره قاجار است. این خانه در بافت قدیم شهر واقع شده و از نظر معماری و به کارگیری عناصر معماری سنتی ایران بسیار قابل توجه است. این عمارت با مصالحی نظیر خشت، گِل و آجر، به صورت حیاط مرکزی و در سه جبهه به منظور استفاده در فصول مختلف سال ساخته شده است. اتاق جنوبی خانه ی آقازاده به صورت صلیبی و شکم دریده است. حوض سنگی در وسط حیاط خانه، به فضای خانه به خصوص به تالار طراوت خاصی بخشیده است. زیباترین و شاخص ترین قسمتِ خانه ی آقازاده بادگیر دو طبقه و کلاه فرنگی است که در نوع خود بی نظیر است.

خانه ابویی زاهدان در سال ۱۳۱۱ هجری شمسی هم زمان با شکل‌گیری هسته اولیه شهر در اوایل دوره پهلوی، به دست استاد محمد علی محمودی از معماران یزد، برای شخصی به نام آقای زعیم ابویی (یکی از کارمندانش دادگستری) در داخل بافت تاریخی شهر زاهدان ساخته شد.

تخت جمشید (پرسپولیس، پارسه، پرسه پولیس)، مجموعه ای عظیم از کاخ ها، دروازه ها، آرامگاه های پادشاهان، نقش برجسته ها و پلکان های باشکوهی است که در دامنه ی غربی کوه رحمت بنا شده است. ساخت این مجموعه در سال 518 قبل از میلاد آغاز و 150 سال به طول انجامید.

میدان تاریخی نقش جهان یکی از بزرگ ترین، زیباترین و باشکوه ترین میادین جهان است که در دوره ی حکومت شاه عباس اول صفوی و به فرمان وی در محل باغی به نام نقش جهان (مربوط به دوره ی حکومت سلاجقه) در فضایی مستطیل شکل بنا شد. این میدان دومین میدان بزرگ جهان است که به شیوه و سبک معماری اصفهانی ساخته شده است. به دستور شاه در چهار طرف این میدان چهار بنای ارزشمند مسجد تاریخی امام در جنوب، مسجد شیخ لطف الله در شرق، کاخ عالی قاپو در غرب و سر در بازار قیصریه در شمال ساخته شد که هر یک در نوع خود شاهکاری بی نظیر است.

برج تاریخی گنبد قابوس یکی از بناهای شاخص و ممتاز معماری دوره ی اسلامی و مربوط به سده ی چهارم هجری است که علیرغم استفاده از تزیینات بسیار کم دارای ساختاری متناسب، موزون، مستحکم و زیبا است. این برج بلندترین برج تمام آجری جهان درسال ۳۷۵ هجری شمسی، در زمان سلطنت قابوس بن وشمگیر، بر فراز تپه ای خاکی به ارتفاع پانزده متر بالاتر از سطح زمین بنا شده است.

کاخ گلستان  یکی از منحصر به فردترین مجموعه های تار یخی ایران است که بناهای موجود در آن در دوران مختلف با کاربری های متفاوت ساخته شده است. نام این کاخ برگرفته از تالار گلستان واقع در عمارت خروجی است. ساخت این مجموعه از دوران صفویه آغاز شد.