مجله گردشگری

موزه تاریخی شهر خجند چندين‌ سال پیش گشایش یافت. اين موزه هم‌ اکنون به  مهم‌ترین مکان دیدنی شهر تبدیل شده‌ و بازدید از آن جزء برنامه‌های حتمی  ميهمانان دوّمین شهر بزرگ تاجیکستان است. نمای ساختمان آن که به استحکامات  عظیم باستانی می‌ماند، یادآور دژ بزرگی است که زمانی در کرانۀ رود  سیر(سیحون) خودنمایی می‌کرد و گویا در سدۀ چهارم پیش از میلاد دیدبان‌گاه  لشکر اسکندر مقدونی بوده است. بازمانده‌های آن دژ کهن را می‌توان درست در  کنار همین ساختمان جدید امروزي به نظاره نشست. در واقع بنای جديد موزه  تاریخی خجند در گوشۀ راست همان دژ باستانی بنا شده ‌است.

مجتمع ساختمانی مذهبی بزرگی به نام مقبره شيخ‌ مصلح‌الدّين در مركز تاريخی  شهر خجند واقع شده و به نام مصلح‌الدّين‌ خجندی كه شاعر و حاكم شهر بوده و  در قرن دوازدهم می‌زيسته نامگذاری شده است. زندگی‌نامه وی به نام مناقب[1]  حفظ و نگهداری شده است. بر طبق افسانه قومی شيخ‌ مصلح‌الدّين فرد  شگفت‌انگيز و مقدّسی بوده است. بعد از مرگش وی ابتدا در روستای اونجی به  خاك سپرده شد كه در حومه خجند قرار دارد. مدّتی بعد پيروانش خاكستر شيخ را  به مكانی كه هم اكنون مقبره اوست منتقل كردند و آرامگاه بزرگی بر روی قبرش  ساختند.

خجند دوّمين شهر بزرگ تاجيكستان می‌باشد، كه در شمال كشور واقع شده است،  يكی از قديمی‌ترين شهرهای تاجيكستان كه حدود 2300 سال قبل در طول دوران  الكساندر بزرگ تأسيس شد. طبق گفته‌ تاريخ‌ نويسان يونانی در سال 329 قبل از  ميلاد مسيح، الكساندر بزرگ قلعه‌ای بر روی رودخانه تانايس يا  ياكسارت (سيحون امروزی) بنا كرد، و با آن مرز طبيعی امپراطوری خود را  مشخّص كرد. وی آن را به نام خود ناميد و آن را با جنگجويان يونانی و جمعيّت  محلّی سكنی داد. البته اين قلعه در ابتدا يك شهر نبود. هر چند، بعدها به  دليل موقعيت جغرافيايی و استراتژيكی آن جمعيّت آن زياد شده و تبديل به شهری بزرگ شد. در تاريخ اين شهر به نام الكساندر يا اسخاتا شناخته می‌شود.

نقاط مهم اکوتوریسم هند: هامپی، کرالا و آندرا پرادش را کاوش کنید. یاد بگیرید که چگونه مسئولانه سفر کنید و با اکوتوریسم در هند تأثیر مثبت بگذارید. اکوتوریسم در هند دیدارهای قابل توجهی را ارائه می‌دهد و تغییرات سازنده‌ای را در سیاره ما به ارمغان می‌آورد. از تدریس در کوتایام، کمک به مزارع در داکشینا کانادا، یا زندگی در یک مرکز جامع در کارنال، راه‌های زیادی برای کشف هند و ایجاد تفاوت زیست‌محیطی وجود دارد.  برخی از بهترین مقاصد اکوتوریسمی در سراسر هند مانند هامپی، کرالا، آندرا پرادش و موارد دیگر را کشف کنید. با این راهنمای جامع درباره اکوتوریسم در هند، نکاتی را برای سفر مسئولانه اکوتوریسم از جمله نحوه آماده شدن برای سفر خود دریافت کنید.

واژه اکوتوریسم این روزها بیشتر مورد استفاده قرار می‌گیرد. اما اکوتوریسم چیست؟ چرا مهم است؟ و کجا می‌توانید این مقاصد اکوتوریسم را پیدا کنید؟ در طول سال‌های آینده، احتمالاً بیشتر و بیشتر در مورد اکوتوریسم خواهید شنید. مطمئن نیستید که واقعا به چه معناست؟ بیایید آن را روشن کنیم! انجمن بین‌المللی اکوتوریسم آن را چنین تعریف می‌کند: "سفر مسئولانه به مناطق طبیعی که محیط زیست را حفظ می‌کند، رفاه مردم محلی را حفظ می‌کند، و شامل تفسیر و آموزش می‌شود." به زبان ساده، سفر به مقاصدی است که در آنها تأثیر بلندمدت مثبتی بر محیط زیست و جوامع محلی می‌گذاریم. این مکان‌های بوم‌گردی معمولاً کانون‌های گردشگری معمولی نیستند. گردشگری انبوه برعکس چیزی است که ما در اینجا به آن دست یافته‌ایم. اکوتوریسم معمولاً در مقیاس کوچک است، به طوری که اثرات منفی سفر تا حد امکان به حداقل می‌رسد.

در كنار رود زرافشان، در قسمت پايان دهِ ويشب، واقع در ولايت سغد تاجيكستان  مزار مباركي وجود دارد كه مردم آن را منسوب به عارف نام‌آور و آفتاب عالم  عرفان شمس‌الدّين تبريزي مي‌دانند. اين روستا حدوداً 200 كيلومتر تا شهر  دوشنبه پايتخت تاجيكستان و 250 كيلومتر تا شهر سمرقند فاصله دارد. مردم  روستاي ويشب و روستاهاي اطراف تمامي مراسم و سنّت‌هاي مذهبي خود را در اين  مزار انجام مي‌دهند. علاوه بر اين از شهرهاي بزرگي همچون سمرقند و بخارا،  پنجكنت، استروشن، خجند و مناطق ديگر مردمان زيادي به زيارت اين سلطان  عارفان مي‌رسند و اعتقاد و اخلاص بي‌پاياني نسبت به ايشان دارند. مردم اين  مزار را با نام مزار مولانا محمّد شمس‌الدّين محمّد‌ابن علي‌ابن ملك داد  سبزپوش تبريزي مي‌شناسند.

نزديك شهر خاروغ در 2320 متری از سطح دریا و بالای رودخانه، محلّ اتّصال دو  رودخانه غُند و شاه‌دارا، مرتفع‌ترین نقطه سبز دنیا، باغ‌های کشاورزی  پامیر قرار دارد. اين باغ در بين باغ‌های کشاورزی کشورهای مشترک‌المنافع از  همه مرتفع‌تر می‌باشد. باغ‌ها در سال 1940م در یک منطقه کوهستانی سخت  تأسيس شدند. آب‌ و ‌هوا خشک و به شدّت اقلیمی است. نوسانات بارندگی بین 200  تا 300 میلی‌متر و به شرایط جوّی و ارتفاع بستگی دارد. درجه دمای متوسط  سالیانه در اینجا 8.7 درجه‌ی سانتیگراد است.

در پایان نخستین هزاره‌ی قبلا از میلاد مسیح ساخت قلعه‌های محکم به منظور  جلوگيری از تهدید حملات نظامی همسایگان آغاز شد. نخستین قلعه در تاجيكستان  يمچون بود. روستايی به همين نام نيز در نزديكی قلعه وجود دارد. عدّه‌ای  قلعه يمچون را كافر‌ قلعه نيز می‌نامند. قلعه يمچون در قرن 3 قبل از میلاد  در کناره‌ی سمت راست رودخانه‌ی پنج روی تپّه ماهورهای رشته کوه وَخَن[2]  ساخته شده است. قلعه‌ روی یک پرتگاه قرار دارد و دائماً با ریزابه‌های  رودخانه‌های پنج، شسته می‌شود. مسيرهای زير قلعه بسيار شيب بوده و در تمام  طول سال دست نیافتنی هستند. آنها در طراحی قلعه مورد استفاده قرار  گرفته‌اند.

در فوریه سال 1911 در مرکز پامير زلزله‌ای در مقیاس 9 ریشتر به وقوع پیوست و  سبب یک رانش عظیم شد که رودخانه مرغاب را مسدود کرد. قسمت پهناوری از سراشیبی‌های موزكال فرو ریختند و به آرامی روستای اوسای در زير حجم عظيمی خاك مدفون شد. تقریباً 90 سکنه از روستا کشته شدند. احتمالاً آنها هرگز نفهمیده‌اند چه اتفاقی افتاده است. مسدود شدن رودخانه سبب ایجاد یک دریاچه شد. دریاچه شروع به انباشتن آب رودخانه کرد و یک سال بعد از زلزله به  روستای سارز سرازیر شد. درياچه سارز درارتفاع 3000 متری واقع شده و  تقریباً 55 کیلومتر طول و به طور متوسط بين 1.5 تا 3.5 کیلومتر عرض دارد. درياچه سارز با حداکثر عمق تقریبی 500 متر مساحتی نزديك به 80 کیلومتر را  پوشش می‌دهد. دمای آب تقریباً 4 الی 6 درجه‌ی سانتی‌گراد است.

قلّه اسماعيل سامانی معروف‌ترین منطقه‌ی گردشگری و کوهنوردی در پامیر،  بلندترین قلّه در همه‌ی کشورهای مشترک المنافع (CIS) است. اين قلّه تا پيش  از اين با نام قلّه كمونيزم مشهور بود. ارتفاع اين قلّه مشهور از سطح دريا  7495متر می‌باشد. قلّه كمونيزم در سال 2000 به احترام پایه‌گذار سلسه‌ی  بزرگ سامانيان در قرن 10 به اسماعیل سامانی، تغییر نام داده شد. قلّه در  سال 1928م در طی تحقیق یک هیئت اعزامی از آلمان و شوروی کشف شد و تا مدّتی  قلّه استالين نام داشت. در سال 1962م به قلّه كمونيزم تغییر نام داده شده و  در سال 1933م برای نخستین بار یک گروه از هیئت تحقیقی تاجیک به بلند‌ترین  قلّه در اتّحادیه شوروی سابق، در یخچال طبیعی بيواچنی صعود کردند.