دوران تیموری یکی از درخشان‌ترین دوره‌های تاریخی ازبکستان است. دوره‌ای که از آن آثار تاریخی زیادی بر جای مانده است و ازبک‌ها به آن افتخار می‌کنند. یکی از معروف‌ترین دیدنی‌های ازبکستان مدرسه الغ بیگ است. الغ بیگ نوه تیمور که خود پادشاه بود به رشد علم و هنر توجهی ویژه داشت، در علم ستاره‌شناسی و ریاضی تبحر داشت و در عین اینکه اهل شاعری بود دقیق‌ترین تقویم اسلامی را در کتابش با نام زیج الغ بیگ تهیه کرده بود.

آرامگاه شاه زنده، نام قبرستانی در شمال‌شرق سمرقند است. نام آرامگاه به قثم بن عباس، پسر عموی حضرت محمد (ص) اشاره دارد؛ کسی که اسلام را در قرن ۷ میلادی به این منطقه آورد. آرامگاه شاه زنده شامل چندین مقبره و بناهای مذهبی می‌شود که قدمت آنها به ترتیب به قرن‌های ۹ الی ۱۴ میلادی و ۱۹ میلادی باز می‌گردد. بر اساس افسانه‌های مردمی، بعد از آنکه سر قثم بن عباس را در راه اعتقاداتش بریدند، او سر خود را در دستان گرفت و به اعماق چاهی رفت که در همین مجموعه قرار دارد. برخی از مردم باور دارند که او همچنان زنده است.

آرامگاه تیمور گورکانی موسس سلسله تیموریان از دیگر جاهای دیدنی ازبکستان در شهر سمرقند است. همانطور که در بالاتر توضیح دادم، تیمور به لشکرکشی و فتح کشورهای مختلف علاقه زیادی داشت و از چنگیز مغول به عنوان الگوی خود نام می‌برد. با این‌که تیمور پادشاه خشن و علاقه‌مند به کشت‌و‌کشتار بود؛ در بین مردم ازبکستان جایگاه ویژه‌ای دارد.

این بنا به یادبود بی‌بی‌خانم یا همان سرای ملک خانم همسر تیمور گورکانی و به دستور تیمور در حدود ۶۰۰ سال پیش ساخته شده‌است. مسجد بی‌بی‌خانم یا بی‌بی‌خاتون که در شرق میدان ریگستان قرار دارد، در زمان خودش، از بزرگ‌ترین مساجد جهان بوده‌است.

اگر بخواهیم ردپایی از ایران که در ازبکستان باقی مانده‌است را نام ببریم، بی‌شک باید به میدان ریگستان اشاره کنیم. میدان ریگستان قلب شهر سمرقند و از باشکوه‌ترین جاهای دیدنی ازبکستان است. معماری ایرانی منحصر‌به‌فرد ساختمان‌های اطراف این میدان، بعدها در بناهای مشهوری مثل تاج محل هندوستان، مسجد سن‌پترزبورگ روسیه و میدان نقش جهان اصفهان نیز استفاده شد.

اولین جایی که به شما پیشنهاد می‌کنم در سمرقند ببینید، رصدخانه اُلُغ‌بیگ است. این مکان تاریخی توسط ستاره‌شناس بزرگ، الغ‌بیگ امیر تیموری ساخته شد. جالب است بدانید که مادر الغ‌بیگ، گوهرشاد آغا بود که مسجد گوهرشاد در مشهد را ساخته‌است و پدرش شاهرخ نیز فرزند تیمور از پادشاهان ایران بود.

یکی از مهمترین بناهای بخارا زندان امیر است که با رمز و راز خود مردم را  به خود جذب می کند. این یکی از مرموزترین بناهای تاریخی بخارا در قرن هجدهم  ساخته شده است. «زندان» در فارسی به معنای «زندان»، «زندان»، «چاه برای  بازداشت» است. این زندان در گوشه شمال غربی شهرستان ساخته شده و شامل چندین  اتاق، سردخانه و سیاه چال، آجری به قطر حدود 5 متر و عمق 6.5 متر می باشد.  این مکان برای نگهداری مجرمان خطرناک استفاده می‌شد. زندان گودالی است که  در زیر زمین واقع شده است. زندان امیرگودالی که در عمق 6.5 متری زیر زمین  قرار دارد، قطر دایره آن 5 متر است. اگر به سیاه چال بروید، می توانید  بفهمید که جنایتکاران در زندان چه احساساتی دارند که احساس خوشایندی نیست.

ارگ و قلعه دیدنی بخارا  قدیمی‌ترین بنای بخارا است که قدمت اصلی آن به پیش   از میلاد مسیح برمی‌گردد. از آن زمان، تا زمان تهاجم ارتش سرخ در سال   ۱۹۲۰، مردمان مختلفی در آن سکونت داشتند. بخارا عمدتاً به عنوان اقامتگاه   امیران بخارا شناخته می‌شد، و علاوه بر آن‌ها مقامات منصوب، شاعران و علما  را نیز در خود جای داده بود. ارگ بخارا با داشتن کاخ‌های سلطنتی، ادارات   دولتی، اسطبل‌ها و کتابخانه‌های متعدد خود شهری بزرگ بود. بخارا از شهرهای  کهنی است که دارای تاریخی ۲۵۰۰ ساله است. این شهر که در ازبکستان واقع شده   است، در گذشته بخشی از ایران بود. بخارا افراد شاخص و معروفی را در خاک  خود پرورش داده است. دانشمندان و نویسندگان مشهور آسیای مرکزی مانند  فردوسی، رودکی، فارابی، ابن سینا و عمر خیام در این قلعه زندگی و کار  می‌کردند. به گفته ابن سینا، کتابخانه منحصر به‌ فردی در ارگ نگهداری می‌شد  که متأسفانه از بین رفت.

خرقان در جنوب غربی قزوين واقع گرديده و سرزمينی كوهستانی است. در اين  منطقه دو آرامگاه از دوره سلجوقی بر جای مانده است. برج اول پلاني هشت ضلعی  داشته كه بر هر ضلع آن طرح­های متنوع آجری نقش گرديده است. اين برج دارای  گنبدی دوپوش بوده و دو پلكان مارپيچ بدان منتهی مي­گردند. ارتفاع اين  آرامگاه در حدود 15 متر و قطر بنا حدود 11 متر مي­‌باشد. بر طبق متن كوفی  آن، اين برج در سال  460 هجری.ق ساخته است.

بنای گنبدی شکل يخچال مير فتاح در ابتدای جاده ملاير به بروجرد و در فاصله 2  کيلومتری ملاير واقع شده است. اين بنا در دوره قاجاريه توسط مير فتاح شيخ  الاسلام و فرزندش محمود فتاحی شريف الملکف جهت انباشت يخ درفصل سرد و  استفاده از يخ‌ها در فصول گرم، ساخته شده است. ارتفاع يخچال از سقف گنبدي  آن تا کف 16 متر و قطر آن در سطح زمين 12 متر می‌باشد. يخچال داراي دو در  است که يکي مخصوص ورود آب و ديگري با يک راه پله، محل برداشت يخ می‌باشد.  اين بنا از جمله جاذبه‌های استان محسوب می‌شود. سقف گنبد از دو لايه آجر و  قسمت داخلی و خارجی و در بين آنها، خشت به كار رفته و به شكلی است كه ضخامت  خشت بين دو لايه آجری، از پايين به  بالا كمتر می‌شود. علت بكار گيری اين  نوع مصالح، جلوگيری از نفوذ گرما به داخل يخچال و ممانعت از به هدر رفتن  سرما بوده است.