کوه‌های فان، غربی‌ترین بخش رشته‌کوه پامیر-آلای، یک مانع طبیعی عظیم هستند که در استان سغد شمال تاجیکستان، رشته‌کوه‌های زرافشان و حصار را قطع می‌کنند. این کوه‌ها بلندترین بخش رشته‌کوه زرافشان را تشکیل می‌دهند و چه با پای پیاده و چه با ماشین به آن‌ها نزدیک شوید، نمی‌توانید از عظمت و  زیبایی آن‌ها شگفت‌زده نشوید.این کوه‌ها که اغلب به‌عنوان جواهرات تاجیکستان به‌دلیل دریاچه‌های فیروزه‌ای و آبی‌آسمانی‌شان شناخته می‌شوند، پوشیده از درختان ارس و دیگر جنگل‌های بومی هستند. جمعیت انسانی در این منطقه امروزه کم‌تراکم است، اگرچه در دوران باستان شهرهای بزرگی در اینجا وجود داشتند، امّا مزیت این وضعیت این است که گیاهان و جانوران به خوبی رشد می‌کنند و به راحتی می‌توان به طبیعت بکر پناه برد.

درّه یغناب تقریبا از 150 كیلومتری شمال پایتخت تاجیكستان (شهر دوشنبه)  شروع می‌شود. درّه كمی قبل از گذرگاه انزاب شروع شده و حدود 60 كیلومتر طول  دارد. درّه توسط رودخانه‌های كومبیل و برزنگا شكل گرفته كه از  یخچال‌های طبیعی تقاطع كوهستانی تاك‌علی سرچشمه می‌گیرد. انشعابات  رودخانه‌های یغناب به رودخانه زرافشان جاری می‌شود و محدوده‌ی زرافشان را از محدوده حصار جدا می‌كند. قسمت بالایی درّه به دلیل چمن‌زارهای باشكوه به  دامنه كوه‌های آلپ مشهور می‌باشد. منطقه جمعیت دائمی ندارد. تنها در تابستان چوپان‌ها، گاوهایشان را برای چرا به اینجا می‌آورند.

لازوريت يا همان سنگ لاجورد يا لاژورد نام دیگر این سنگ معدنی است که طیف متنوعی از نیلی، بنفش، آبی‌ گل‌گندم یا سبز‌آبی دارد. منابع محدودی از  این سنگ در جهان وجود دارد. در افغانستان، تاجیکستان، روسیه و شیلی معادني  از اين سنگ پيدا شده است. بهترین سنگ‌های نیلی فقط در پامیر غربی و  افغانستان استخراج می‌شود و بسیار نادر است. نمونه‌های لاجورد معمولاً  به علّت نا‌خالصی خالدار یا راه‌راه هستند. کریستال‌های پریت طلایی،  پریت‌ سولفوریک این سنگ را به‌ نحو خاصی زیبا می‌سازد. لاجورد هرگز شکسته نمی‌شود حتّی وقتی حرارت داده می‌شود. این ویژه‌گی‌ها در زمان باستان شناخته شده بوده و برای تایید اصالت آن مورد استفاده قرار می‌گرفتند.

درياچه قره‌كول يا دریاچه سیاه بزرگ‌ترین منبع آب طبیعی در تاجیکستان است  که در شرق پامیر واقع شده و 3900 متر از سطح دریا ارتفاع دارد. این دریاچه  مساحتی در حدود 380 کیلومتر مربع را در بر می‌گیرد و متوسط تا 238 متر عمق  دارد. این دریاچه 33 کیلومتر طول و 23 کیلومتر پهنا داشته و یک رشته جزیره  بزرگ که از شمال به جنوب کشیده شده دریاچه را به دو قسمت کم‌عمق شرقی و  قسمت عمیق‌ غربی تقسیم کرده است.

قلعه‌ی قهقهه از روی نام قهرمان حماسی افسانه‌ای نام‌گذاری شده است که  پادشاه آتش‌پرستانی با پوست تیره‌رنگ بوده است. بقایای این قلعه گِلی مربوط  به قرن 4 بعد از میلاد را می‌توان بر قلّه صخره‌ای در کناره‌ی رود پنج،  آنجا که به ریزابه‌ای در افغانستان می‌پیوندد، ببينيد. قلعه شامل دو رأس  است که از شرق به غرب امتداد دارند. رأس بزرگ‌تر نزديك به 500 متر درازا  دارد و در ارتفاع 125متری از سطح رود‌خانه در شرق است و با شیبی کند به سمت  غرب پایین می‌رود.[1]

سنگ‌نگاره‌ها يا نقّاشی‌های حک شده روی سنگ، دسته‌ی متفاوتی از آثار تاریخی  را ارائه می‌دهند. منطقه‌ی پامیر با بیش از 50 مکان غنی‌ترین منطقه دارای  نقّاشی‌های سنگی در تاجیکستان است. این نقّاشی‌ها را می‌توان در  درّ‌ه‌های رود‌خانه‌ی غُند، سدّ چرتوم، پنج، در نزدیکی نمتگوت، لنگر،  پارشنو، شاه‌دارا، ياژولام، شمال روستای آق‌جلگه و در ورودي رودخانه برتنگ  یافت. همچنين در امتداد ساحل رود زرافشان و شاخه‌های آن در سلسله جبال  قوراما به مقدار زياد تصويرهای روی سنگ پيدا شده‌اند

چهل‌ و‌ چهار چشمه مکان بسیار معروفی در تاجیکستان و کشور همسایه ازبکستان  است، زیرا از دامنه‌ی تپّه کوچکی که قبلاً صحرا بوده است پنج چشمه‌ی بزرگ  از زیر زمین بیرون می‌آید که به 39 چشمه کوچکتر تقسیم می‌گردند. آب چشمه‌ها  با هم جریان می‌یابند تا کانالی پر از ماهی به عرض 12تا 13متر تشکیل دهند.  جالب است بدانید ماهی‌ها به طرف پایین رودخانه شنا نمی‌كنند بلکه در 8  الی9 متری ابتدای آن می‌مانند.

قلّه اسماعيل سامانی معروف‌ترین منطقه‌ی گردشگری و کوهنوردی در پامیر،  بلندترین قلّه در همه‌ی کشورهای مشترک المنافع (CIS) است. اين قلّه تا پيش  از اين با نام قلّه كمونيزم مشهور بود. ارتفاع اين قلّه مشهور از سطح دريا  7495متر می‌باشد. قلّه كمونيزم در سال 2000 به احترام پایه‌گذار سلسه‌ی  بزرگ سامانيان در قرن 10 به اسماعیل سامانی، تغییر نام داده شد. قلّه در  سال 1928م در طی تحقیق یک هیئت اعزامی از آلمان و شوروی کشف شد و تا مدّتی  قلّه استالين نام داشت. در سال 1962م به قلّه كمونيزم تغییر نام داده شده و  در سال 1933م برای نخستین بار یک گروه از هیئت تحقیقی تاجیک به بلند‌ترین  قلّه در اتّحادیه شوروی سابق، در یخچال طبیعی بيواچنی صعود کردند.

خجند دوّمين شهر بزرگ تاجيكستان می‌باشد، كه در شمال كشور واقع شده است،  يكی از قديمی‌ترين شهرهای تاجيكستان كه حدود 2300 سال قبل در طول دوران  الكساندر بزرگ تأسيس شد. طبق گفته‌ تاريخ‌ نويسان يونانی در سال 329 قبل از  ميلاد مسيح، الكساندر بزرگ قلعه‌ای بر روی رودخانه تانايس يا  ياكسارت (سيحون امروزی) بنا كرد، و با آن مرز طبيعی امپراطوری خود را  مشخّص كرد. وی آن را به نام خود ناميد و آن را با جنگجويان يونانی و جمعيّت  محلّی سكنی داد. البته اين قلعه در ابتدا يك شهر نبود. هر چند، بعدها به  دليل موقعيت جغرافيايی و استراتژيكی آن جمعيّت آن زياد شده و تبديل به شهری بزرگ شد. در تاريخ اين شهر به نام الكساندر يا اسخاتا شناخته می‌شود.

دوشنبه، پایتخت تاجیکستان، شهری در حال رشد با ترکیبی از معماری مدرن و سنّتی است. این شهر به دلیل دانشگاه‌های معتبر، مراکز تجاری و موقعیت اقتصادی رو به توسعه، مقصدی جذاب برای مهاجران، دانشجویان و کارگران خارجی است. در این مقاله، اطلاعات کاملی در مورد بازار اجاره مسکن در دوشنبه، قیمت‌ها، مناطق مختلف و نکات مهم قانونی ارائه می‌شود.