مسجد جامع ساوه از اولین مساجد ساخته شده در ایران است و به عنوان یکی از آثار ارزشمند هنر معماری، نقاشی، کاشی کاری و گچ‌ بری است که تماماً از خشت و گِل ساخته ‌شده است. این بنا در طول دوره های مختلف تاریخی دستخوش تغییرات زیادی بوده و سه دوره تاریخی ساسانیان، سده‌ های اولیه اسلامی و دوران فرمانروایی صفویه را از سر گذرانده ‌است.طرح اوليه مسجد جامع مشتمل بر يك حياط مستطيل شكل به ابعاد 44*36 متر است كه گراگرد حياط را شبستانهاي ستوندار گلي و خشتي فرا گرفته، شبستانهاي مسجد داراي حجره هاي متعددي است كه سقف آنها روي ستونهاي بزرگ چهارضلعي به ضخامت 20/2*10/2 متر و با ارتفاع حدود سه متر استوار شده اند، طاقهاي خشتي روي ستونها هلالي شكل مي باشند و خشتهاي بكار رفته براي ساخت چنين طاقها از نظر اندازه غيرمعمول بوده بطوريكه ابعاد آنها بالغ بر 40*40*10 سانتيمتر مي شود.

یکی از آثار مهم دوره صفوی در قزوین عمارت چهلستون یا کلاه فرنگی است که در وسط باغ بزرگی قرار دارد و تنها کوشک باقی ‌مانده از مجموعه کاخ‌ های سلطنتی دوران شاه طهماسب است. این بنا در دوره صفویه (زمان پایتختی قزوین) به کلاه ‌فرنگی معروف بود. در دوره قاجاریه به دست محمدباقر سعدالسلطنه فرماندار آن زمانِ قزوین بازسازی شد و چهلستون نام گرفت. عمارت کلاه فرنگی به همراه سردر عالی قاپو تنها بناهای باقی‌ مانده از باغ‌های دوره صفویه در قزوین است. این ساختمان هشت‌ گوش و دوطبقه بر اساس نقشه یک معمار تُرک ساخته شده است.شاه طهماسب صفوي در سال 951 ه.ق به دليل تهديد حملات تركان عثماني تصميم به انتقال پايتخت از تبريز به قزوين گرفت. در همين سال بود كه شاه اراضي موسوم به زنگي آباد را از ميرزاشرف جهان- يكي از بزرگان و معتمدان شهر- خريداري كرده و سپس معماران برگزيده كشور را فرا خواند و فرمان داد تا باغي به شكل مربع بسازند و در ميان آن عمارت هاي عالي، تالار، ايوان ها و حوض هاي زيبا بنا كنند.

مجموعه فرهنگي تاريخي نياوران داراي ابعاد چندگانه تاريخي، هنري و طبيعي است که نمي توان آن را محدود به يک يا چند موضوع خاص نمود؛ اما آنچه اولويت و موضوع اصلي اين مجموعه را شامل مي شود پيشينه آن در قالب روايت هاي شفاهي و مکتوب و مجموعه آثاري است که متعلق به دو سلسله قاجار و پهلوي مي باشد. به عبارت دیگر ارگ حکومتی نیاوران در دو دوره زندگی جاری و پویا در قامت قصر حکومتی بوده و هر دوره دارای     ارزش های تاریخی و فرهنگی مهم و فراوانی است. این هر دو دوره دارای روایت های فراوانی هستند اما نکته حائز اهمیت این است که این ارگ حکومتی در دل یک باغ بزرگ تأسیس شده است و امروزه دیگر ما با یک ارگ حکومتی فعال روبرو نیستیم، بلکه با یک مجموعه فرهنگی تاریخی روبرو هستیم که با نگاه موزه ای، سامان یافته و باید یادآور و نشان دهنده ارگ های حکومتی قاجار و پهلوی باشد.

مسجد نصیرالملک شیراز بنایی شگفت با معماری خیره‌کننده در قلب استان فارس است که با بازی حیرت‌انگیز رقص و نور در فضای داخلی چشم هر بیننده‌ای را ساعت‌ها به خود خیره می‌کند. مسجد نصیرالملک از بناهای معماری دوران قاجار است که در طول 12 سال، در میان سال‌های 1293هـ.ق. تا 1305هـ.ق. ساخته شد. بانی آن به دستور فردی به نام میرزا حسن علی خان نصیرالملک، فرزند میرزا علی اکبر قوام‌الملک، از حکام فارس در دورۀ قاجار بود. وی علاوه بر این مسجد زیبا سفارش ساخت مجموعه‌ای عظیم شامل حمام و خانه را داد که تمام آنها امروزه از جاذبه‌های شهر زیبای شیراز به شمار می‌رود. مساحت مسجد نصیرالملک شیراز 2980 متر مربع است که 2212مترمربع از آن به زیربنا اختصاص یافته است. مسجد نصیرالملک از همان لحظۀ ورود با کاشی‌کاری خیره‌کننده‌اش بازدیدکننده را به درون می‌کشد. ایوان ورودی و عظیم این مسجد مملو از کاشی‌کاری‌های هفت رنگ قاجاری به رنگ‌های آبی، زرد، صورتی، لاجورد و سفید است.

این محوطه باستانی در منطقه ‌ای به نام تنگ کول فرح یا کول ‌فره در انتهای دشت ایذه واقع شده است. تنگ دره‌ای است که بیش از اندازه طبیعی ژرف و باریک باشد. در سمت راست ورودی این دره در کنار یک رشته کوه دو قطعه سنگ عظیم و نامنظم وجود دارد که بر بدنه آنها نقوش ظریف و زیبایی از شمایل انسان ها و جانوران در حالات نیایش و احترام، حمل خدایان، قربانی کردن و اجرای موسیقی قابل مشاهده است.

معبد هندوها را در سال 1310 هجری شمسی و در زمان حکومت محمد حسن‌ خان سعدالملک حاکم وقت بندرعباس، تجّار هندیِ شهری به نام شیکارپور(غرب هند) براى هندوهایی ساخته‌اند كه از سال هاى 1300 تا 1344 هجری شمسی در این شهر سكونت داشتند و به كارهاى تجارى مى‌پرداختند.

عمارت تاریخی کاخ هشت بهشت نمونه‌ای است از کاخ های محل سکونت آخرین سلاطین دوره صفویه و در گذشته به زیباترین کاخ عالم مشهور بوده است. باغ وسیعی که عمارت درآن واقع شده است جزئی از باغ بزرگ نقش جهان به نام باغ بلبل بوده است که به دستور شاه اسماعیل اول احداث گردید. این بنا در تاریخ 1080هـ.ق ساخته شده و نام‌ های دیگر آن هشت به هشت، هشت در بهشت و باغ بلبل است.

حمام حاج آقای تراب یا حمام دوقلو که در محله علی‌آباد یا کوچه سیدهاو روبروی مسجد حاج آقا تراب شهر نهاوند قرار دارد نمادی از هنر ایرانی اسلامی است که در سال ۱۲۳۰ و در زمان ناصرالدین شاه قاجار بنا نهاده شدنهاوند از شهرستانهای مهم تاریخی استان همدان به شمار می‌آید و نظریه‌های مختلفی از پیشینه تاریخی این منطقه باستانی باقی مانده است شهرستان نهاوند از شمال به شهرستان تویسرکان و از شمال غربی به شهرستان کنگاور در استان کرمانشاه از شرق به بخش ثامن در شهرستان ملایر و از جنوب به شهرستان سلسه و دلفان در استان لرستان و از غرب به شهرستان کرمانشاه محدود می‌شود.

خانه حاج آقا علی یکی از بزرگ‌ ترین و زیبا ترین خانه ‌های خشتی و سنتی جهان در شهر رفسنجان است که حاج آقا علی معروف به زعیم الله رفسنجانی (بزرگ‌ترین تاجر ایرانی آن دوره) در سال 1136 هجری شمسی آن را بنا کرده است. این خانه در گذشته به خانه وقفی شهرت داشته که در ساخت آن، هماهنگی با اقلیم منطقه، قرینه‌ سازی و حفظ تقارن از اصول مد نظر معمار ساختمان بوده است. خانه حاج آقا علی با دیوار چینه ای نسبتاً بلندی محصور گردیده و حالتی درونگرا داشته و از خانه های چهارفصل به شمار می رود.

خانه مشروطه یکی از معروف ترین و پرافتخارآفرین ترین خانه های تاریخی ایران است که در اوج انقلاب مشروطه محل تصمیم‌گیری ‌های سرنوشت ساز سران مشروطه به شمار می رفت.