تاریخانه (به معنای خدایخانه، خانه ی خدا) از آثار باستانی دامغان، پیش از تسلط اعراب بر ایران، در ابتدا آتشکده و بعدها به مسجد تبدیل و در طی قرون بارها مورد مرمت و بازسازی قرار گرفته است. مسجد تاریخانه ی دامغان جزء کهن ترین و نخستین مساجد ایران است که در آن مناره ساخته شده است. ساختمان بنای مجدد آن مربوط به قرن دوم هجری و اسلوب آن نیز به سبک بناهای دوره ی ساسانیان است. نقشه ی ساختمان بر پایه شبستان ستون دار و طرح اصلی آن بر محور صحن مرکزی است؛ صحن بزرگ تقریباً چهارگوشی که در گرداگرد آن 22 رواق با طاق ضربی روی ستون های مدور به آن باز می شود.
اگر از کسانی هستید که قصد رفتن به یزد را دارید، این نکته را به خاطر بسپارید که گرچه یزد، دیدنی های ناتمام بسیار زیادی دارد که شاید برای دیدن همه آنها مجبور باشید چند بار دیگر به این شهر سفر کنید، اما بازدید از جاذبههایی که در خارج از محدوده جغرافیایی شهر قرار دارند را نباید فراموش نکنید.
بی گمان شهر یزد گنجینه ارزشمند و تمام ناشدنی معماری در ایران است. ثبت شهر یزد به عنوان نخستین شهر تاریخی ایران و یکی از نخستین شهرهای خشتی جهان در فهرست میراث جهانی یونسکو، نشان دهنده این موضوع است که بافت شهری قسمت قدیمی شهر یزد تا چه حد دارای ارزشهای فراوان معماری و زیبایی شناختی است.
تابستان که از راه برسد، مسافران زیادی برای تفریح در میان جنگلهای انبوه، ییلاقهای تماشایی و ساحل ماسهای دریا راهی رامسر در استان مازندران میشوند. یکی از دیدنیهای رامسر که دیدنش را نباید از دست داد، کاخ مَرمَر یا کاخ سلطنتی است که آن را در بهترین جای شهر میتوانید پیدا کنید.
جلفای اصفهان محل برخورد آرای مختلف و جلوههای بی نظیری از فرهنگ و هنر است. نمونههای این تضارب آرا را میتوانید در خانههای تلفیقی از هنر ایرانیاسلامی و ارمنی بیابید که در دوران مهاجرت مسیحیانِ کوچ داده شده از جلفای آذربایجان به اصفهان در این منطقه ساخته شده است. جلفای اصفهان در دوران شاه عباس اول و به دستور او شکل یافت. محلهای دارای اکثر المانهای مشابه سایر محلههای شهر اصفهان؛ میدان اصلی، چهارسو، مادی و خانههایی به ظاهر شبیه خانههای اصفهان است. خانه سوکیاس یکی از خانههای به جا مانده از دوران صفوی است که به نام آخرین مالک او معروف است. این بنا به لحاظ کلیت، ترکیب و ظاهر معماری مشابه دیگر بناهای زمان خود و همگام با بافت شهری است و به لحاظ کاربردی تابع فرهنگ و آداب و رسوم مسیحی آن زمان است. گرچه این بنا برای سکونت ارامنه ساخته شده اما شیوه معماری عصر صفوی اصفهان درآن رعایت شده است.
اگر میخواهید آرشیو کاملی از فرش ایران ببینید، باید سری به بازار فرش اصفهان بزنید. این بازار از ملحقات میدان نقش جهان است که دورههای اوج و فرود متفاوتی را از سر گدرانده است؛ در دورهای که در اوج بوده و همزمان با رونق بازار فرش، محدوده این بازار به بازارهای دیگر نیز گسترش مییافته. اما از آنجا که چرخ روزگار همیشه در گردش است، در زمان رکود بازار فرش به سمت مرکز خود، بازارچهنو و بازار امین عقب نشینی کرده. جالب است بدانید که در دوران رونق تجارت فرش، دکانها و تجارتخانههای بازار قیصریه نیز به این صنف اختصاص یافته میشد.
دزفول یکی از شهرهای استان خوزستان است که به داشتن باغهای مرکبات و رودخانهی پرآب دز شهرت دارد. اما از آثار تاریخی دزفول نیز نمیشود گذشت، دیدنیهایی مانند سازههای آبی، قمشها، آرامگاه یعقوب لیث صفاری، خانه تیزنو و پل تاریخی. پل قدیم دزفول یکی از ارزشمندترین آثار تاریخی استان خوزستان است و حدود هزار و هشتصد سال عمر دارد. این گذرگاه با نام پل ساسانی هم شناخته میشود، چرا که در دورهی شاپور اول ساسانی ساخته شده است. دزفول پیشترها دژپل نامیده میشد و اشاره به قلعهای داشت که نزدیک این پل ساخته بودند.
مجموعه نارنجستان قوام از باغهای مشهور شهر شیراز می باشد. شیراز همواره به باغهای زیبا و باصفایش معروف بوده است به خصوص در فصل بهار و ماه اردیبهشت که عطر بهارنارنج فضای شهر را پر میکند. اگر در بهار به شیراز سفر کردید بازدید از مجموعه باغ نارنجستان قوام را حتما در برنامههای خود قرار دهید تا از عطر بهارنارنج مدهوش شوید. باغ و عمارت نارنجستان قوام متعلق به خاندان قوام، یکی از خانوادههای بانفوذ در دربار قاجار بوده است. این خاندان مسئول ساخت و بازسازی برخی از دیگر ساختمانهای شهر شیراز نیز بودهاند که اکنون به جاذبههای گردشگری شهر تبدیل شده است.
تاریخ در شیراز نه تنها از خشتها، آجرها و جرز دیوارها بلکه از کاشی، نقاشی، خاتم کاری و چوبکاری شاخههای درختان نیز جلوهگری میکند تشکیل شده است. شیراز سری در تاریخ و پایی در امروز و اکنون دارد. باغهای قدیمی شیراز نسبتی میان ما و آن پیشینیانی که در این باغهای خرامیدهاند و رفتهاند، برقرار میکند. تقریبا اولین باغی که شیراز با آن از شما پذیرایی میکند باغ جهان نماست؛ باغی که ابن عربشاه تاریخ نویس دوران تیموری از آن به زینت الدنیا یاد کرده است. باغ جهان نما از جمله باغهایی است که در دوره کریم خان زند بنا شده است. در زمان زندیه به دستور کریم خان زند در سده دوازده هجری قمری به دور آن دیواری بلند کشیده و عمارت کلاه فرنگی در وسط آن ساخته شد. البته برخی منابع میگویند باغ جهان نما مربوط به قرن هفتم هجری است و در دوره صفویه بنیانگذاری شده بعد از آن در دوره کریم خان بازسازی بهسازی میشود. این باغ در سال 1383 هجری خورشیدی بازسازی شد و توسط رئیس جمهور وقت افتتاح شد.
تاریکه بازار، جای تاریکی نیست؛ اما احتمالا 200 سال پیش که بازار ساخته شده است، نور اندکی آن را روشن می کرده و پیش از اختراع نشدن برق این بازار پر پیچ و خم که بلندترین بازار سرپوشیده خاورمیانه بوده و تنها منبع نورش دریچههای مربعی شکل بر گنبد بلند سقف است، تاریک بوده و تاریکه بازار نامش نهادهاند؛ اما حالا این بازار غرق نور است و رنگ و نور در این بازار حرف اصلی را میزنند و باید این بازار قاجاری و سقف بلند و گنبدهای زیبایش را ببینید تا شیفته راستهها، دالانها، سراها و حجرههایش بشوید.
بیش از 20 سال است که سفرهایی با عنوان "سفرهای گروهی جاده ابریشم" از مبدا ایران برگزار میکنیم. سفرهایی به مقصد کشورهای ترکمنستان، ازبکستان و تاجیکستان، برای بازدید از شهرهای تاریخی سمرقند، بخارا و خیوه.