جاذبه های گردشگری استان همدان
کاروانسرای شاه عباسی فرسنج: بنایی با شکوه در دل کویر
/post-812کاروانسرای شاه عباسی فرسنج، بنایی باشکوه و تاریخی در استان اصفهان است که در روستای فرسنج، در 30 کیلومتری شمال شهر نطنز واقع شده است. این کاروانسرا که در دوران صفویه و به دستور شاه عباس صفوی ساخته شده است، یکی از زیباترین و کامل‌ترین کاروانسراهای ایران به حساب می‌آید.
سیف‌الدوله: نیکوکار ملایر
/post-811سلطان محمد میرزا سیف‌الدوله، نوه چهل و هشتم فتحعلی شاه قاجار، حاکمی نیکوکار و مشهور در تاریخ ایران است. او که علاوه بر ملایر، در کرمانشاه نیز حکمرانی می‌کرد، خدمات ارزشمندی به مردم این دو شهر ارائه داد. سیف‌الدوله در سال 1275 شمسی در تهران متولد شد. او پس از گذراندن دوران کودکی و نوجوانی، در سال 1304 به حکومت ملایر منصوب شد. سیف‌الدوله در طول دوران حکمرانی خود، اقدامات عمرانی و عام‌المنفعه بسیاری در ملایر انجام داد که از جمله آنها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
مجموعه دستکندشهر زیرزمینی سامن: سفری به اعماق تاریخ
/post-810مجموعه دستکندشهر زیرزمینی سامن در استان همدان، یکی از شگفت‌انگیزترین و بزرگترین دستکندهای ایران است که در عمق 6 تا 8 متری زمین واقع شده است. این مجموعه شامل بیش از 50 اتاق، سالن، راهرو و دالان است که به طور پیچیده‌ای به هم مرتبط شده‌اند.
مجموعه قلعه جوق: سفری به دل تاریخ در همدان
/post-809تاریخچه قلعه جوق به طور دقیق مشخص نیست، اما قدمت آن به دوران تاریخی و اسلامی می‌رسد. بقایای شهر باستانی، گوردخمه، برج و دستکندها در این مجموعه، هر کدام گویای دوره‌ای خاص از تاریخ هستند. شهر تاریخی قلعه جوق، زمانی آباد و پر رونق بوده و ساختارهای معماری آن، نشان از سبک زندگی مردمان آن دوره دارد. گوردخمه با 15 اتاقک، محل دفن افراد در گذشته بوده و برج سنگی، به عنوان برج دیده‌بانی یا برج خاموشان مورد استفاده قرار می‌گرفته است. دستکندها نیز احتمالاً به عنوان محل سکونت یا پناهگاه کاربرد داشته‌اند. مجموعه قلعه جوق به عنوان یک اثر ملی ثبت شده است و کاوش‌ها و بررسی‌های باستان‌شناسی در آن، اطلاعات ارزشمندی از تاریخ و فرهنگ منطقه را به دست خواهد داد.
کاروانسرای تاج آباد: یادگاری از دوران صفوی در قلب ایران
/post-807در دل روستای تاج آباد (رسول آباد سفلی)، در ۲۵ کیلومتری شمال غرب همدان، کاروانسرای باشکوهی از دوران صفویه خودنمایی می‌کند. این بنای تاریخی که در کنار جاده همدان به کرمانشاه قرار گرفته، یکی از مهم‌ترین کاروانسراهای استان به حساب می‌آید.
خانه مصدقی ملایر
/post-752در خیابان شهید مصطفی خمینی ملایر یک خانه تاریخی وجود دارد که از دوره قاجار باقی مانده است و هم اکنون به عنوان موزه ملایر (عمارت لطفعلیان) شناخته می‌شود. این خانه از زمان قاجار توسط محسن مصدقی، معروف به مصدق الممالک، ساخته شده است. او با استفاده از معماران ماهر آن دوره این مجموعه را ساخت و شامل سه بخش اصلی است، از جمله بخش داخلی، حسینیه و اصطبل خانه.
یخدان(يخچال) مير فتاح
/post-459بنای گنبدی شکل يخچال مير فتاح در ابتدای جاده ملاير به بروجرد و در فاصله 2 کيلومتری ملاير واقع شده است. اين بنا در دوره قاجاريه توسط مير فتاح شيخ الاسلام و فرزندش محمود فتاحی شريف الملکف جهت انباشت يخ درفصل سرد و استفاده از يخ‌ها در فصول گرم، ساخته شده است. ارتفاع يخچال از سقف گنبدي آن تا کف 16 متر و قطر آن در سطح زمين 12 متر می‌باشد. يخچال داراي دو در است که يکي مخصوص ورود آب و ديگري با يک راه پله، محل برداشت يخ می‌باشد. اين بنا از جمله جاذبه‌های استان محسوب می‌شود. سقف گنبد از دو لايه آجر و قسمت داخلی و خارجی و در بين آنها، خشت به كار رفته و به شكلی است كه ضخامت خشت بين دو لايه آجری، از پايين به بالا كمتر می‌شود. علت بكار گيری اين نوع مصالح، جلوگيری از نفوذ گرما به داخل يخچال و ممانعت از به هدر رفتن سرما بوده است.
تپه پری
/post-457اين تپه در روستاي پري (پيروز) از توابع شهرستان ملاير واقع شده است. در سال 1349 برای اولين بار به طور رسمي حفاري شد و منجر به پيدايی قبور مربوط به هزار اول ميلادی شد. قرار گرفتن اسكلت در درون قبر به اين شكل بود كه مرده روی بازوی چپ و يا راست (بسته به زمان دفن مرده) قرار داده می‌شد، به طوري كه زانوها خم می‌شد و دست‌ها روی سينه قرار می‌گرفت.
مجموعه خانه لطفعليان
/post-454ملایر شهر خانه های تاریخی است در این شهر حدود 120 خانه تاریخی از زمان قاجار شناسایی شده است که هر کدام دارای ویژگی‌های منحصر به فردی هستند. خانه و موزه لطفعلیان بنای آجری دو طبقه‌ای است که در خیابان شهید مصطفی خمینی ملایر قرار دارد. این خانه را با زیربنایی در حدود 1200 متر در زمان فتحعلیشاه قاجار ساخته‌اند که مالک اولیه آن شخصی به نام محسن مصدقی معروف به مصدق الممالک بود
آرامگاه ميررضي‌الدين آرتيمانی
/post-453ميرزا محمد رضي معروف به مير رضي الدين آرتيماني از شعرا و عرفاني عصر صفوي است كه در نيمه دوم قرن دهم هجري قمري در روستاي آرتيمان از توابع تويسركان بدنيا آمد. وي در دربار شاه عباس اول مقام وجايگاه عالي داشت وبا يكي از دختران او وصلت نمود.
ارگ و تپه باستاني نوشيجان (دژ- آتشکده)
/post-452ارگ و تپه باستانی نوشیجان یکی از مهم‌ترین جاذبه‌های ملایر در استان همدان است که به آن "دژمعبد" هم می‌گویند. ارگ خشتی نوشیجان را می‌توان قدیمی‌ترین نیایشگاه خشتی در جهان دانست. در فاصله 60 کيلومتري جنوب همدان و 20 کيلومتري غرب ملاير در بالای صخره ای مشرف به جلگه شورکات و نزديکي روستاي شوشاب، آتشکده و قلعه باستاني نوشيجان قرار گرفته است. در خصوص نام این محوطه تاریخی گمانه هایی وجود دارد نخست اینکه نوشیجان در لغت به معنای جایگاه نوش یا جایگاه انوش است که نوش یا انوش ظاهرا نام زنی بوده که بر منطقه حکومت می کرده است. و دوم اینکه اصطلاح شورکات یعنی محل ایزد سوریاشو انوشیجان معلوم می‌دارد که اینجا مرکز پرستش ایزد خورشید بوده است که به سبب وجود اتشکده هایی در بنا این امر محتمل‌تر است.
ساختمان نظری
/post-451ساختمان نظري که تا سال 1379 متروکه بوده است، در زميني به مساحت 9 هزار متر مربع قرار دارد و قدمت آن به زمان قاجار مي‌رسد. پس از آن به تملک يک مرکز پيش دانشگاهي درآمد و مجددا به حال خود رها شد. در سال 1381 سازمان ميراث فرهنگي مسئوليت اداره آن را به عهده گرفت و با هزينه اي معادل 400 ميليون تومان آن را بازسازي کرد.در حال حاضر ساختمان اداري سازمان ميراث فرهنگي، گردشگري و صنايع دستي استان در اين مكان قرار دارد. دراين بنا، قسمتي نيز به موزه اختصاص يافته است.اين موزه محل نگهداري سکه، سفال، برنز و ساير اشيا کشف شده مربوط به هزاره‌هاي قبل از ميلاد و دوران اسلامي مي‌باشد. در تالار شمالي اين بنا، کتابخانه اي مشتمل بر 800 جلد کتاب خطي و چاپي نفيس ايراني و خارجي و غرفه‌هاي مربوط به آثار بوعلي سينا و شعرانويسندگان همداني نگهداري مي‌شود.
خانه مسعودی
/post-450يكي از خانه‌هاي باقي مانده از محله شاهزادگان، خانه مسعودي است. تاريخ ايجاد اين اثر ارزشمند بر كتيبه‌اي كه در كنار ورودي شاه‌نشين طبقه همكف نصب شده، سال 1290 هجري قمري را نشان مي‌دهد كه مبين قدمتي بيش از 130 سال است. خانه مسعودي با مساحت 1332 مترمربع در 2 طبقه ساخته شده است. در هر طبقه يك اتاق اصلي وجود دارد و در طرفين آن چند اتاق فرعي قرار گرفته كه در انتهاي هر كدام از اين اتاقها يك اتاقك انباري و پستو ساخته شده است.
برج قربان
/post-448اين بناي تاريخي در محله ي زندي هاي همدان و نزديک دبيرستان ابن سينا قرار دارد و از قرار معلوم مدفن شيخ الاسلام حسن بن عطار حافظ ابوالعلاء و جمعي از امراي سلجوقي است حافظ ابوالعلاء در سال 521 ه.ق درگذشت.
مجسمه شیر سنگی
/post-447آثار تاریخی زیادی از زمان حکومت مادها و هخامنشیان در همدان وجود دارد که مجسمه شیرسنگی یکی از مهم‌ترین این آثار به شمار می‌رود. این مجسمه تاریخی در حال حاضر در انتهاي خيابان 12 متری سنگ شير و در وسط ميدان مربع شکلي به همين نام قرار گرفته است. تپه اي که در حال حاضرمجسمه شير سنگي بر فراز آن واقع شده، تپه اي باستاني است که گورستان دوره اشکاني در آن محل قرار داشت و تابوت به دست آمده از این محوطه در موزه هگمتانه نگهداری می شود. مجسمه شیر سنگی به همراه مجسمه ي قرينه اش ابتدا بر دروازه شهر همدان قرار داشته است. و اعراب در زمان فتح همدان، آن را"باب الاسد" به معني دروازه شير ناميدند.
مقبره استرومردخای
/post-423
همدان را به عنوان پایتخت تاریخ و تمدن ایران می‌شناسند؛ وجود آثار باستانی و تاریخی چون بقایای شهر هگمتانه، شیرِ سنگی، کتیبه‌های گنجنامه، مقبره ابوعلی سینا و بابا طاهر، گنبد علویان و .... باعث شد این شهر در سال 2018 به عنوان پایتخت گردشگری کشورهای آسیایی شناخته شود.
محوطه باستانی تپه هگمتانه
/post-419به پارسی باستان «هگَمَتانَه»، به پهلوی «هَمَتان»، به فارسی نو «همدان» و به یونانی باستان «اِکباتانا» نامیده شده است. تاریخ این ابرشهر باستانی ایران به پیش از 3 هزار سال پیش باز میگردد. هگمتانه نخستین پایتختِ نخستین پادشاهی آریایی در سال 708 پیش از میلاد، شاهنشاهی مادها به پادشاهی دیاکو و نیز پایتخت تابستانی شاهنشاهی هخامنشی است. نام هگمتانه در دیوارنوشته داریوش بزرگ و نیز سنگنوشته هِرکول در بیستون حجاری شده است.
حمام قلعه (موزه مردم شناسی همدان)
/post-386همدان از شهر‌های قدیمی و کهن ایران و پایتخت نخستین سلسله شاهنشاهی ایران یعنی ماد بوده است. همدان به عنوان پنجمین شهر فرهنگی توریستی ایران در سال 1385 پایتخت تاریخ و تمدن ایران نیز شد. این شهر با آب و هوایی کوهستانی در غرب ایران قرار دارد. محوطه باستانی هگمتانه، کتیبه گنجنامه و مجسمه شیرسنگی سندی است بر باستانی بودن این شهر و وجود مقبره ابوعلی سینا و بابا طاهر، گنبد علویان، آرامگاه استرومردخای، برج قربان وحمام قلعه، این ادعا را کامل می‌کند.
ارامگاه باباطاهر
/post-269آرامگاه باباطاهر، نام مزار عارف و شاعر سده پنجم هجری قمری، سازهای است که بر فراز تپهای در شمالغربی همدان، مقابل قله الوند و رو به بقعه امامزاده حارث ساخته شده است.
حمام حاج آقا تراب
/post-159حمام حاج آقای تراب یا حمام دوقلو که در محله علی‌آباد یا کوچه سیدهاو روبروی مسجد حاج آقا تراب شهر نهاوند قرار دارد نمادی از هنر ایرانی اسلامی است که در سال ۱۲۳۰ و در زمان ناصرالدین شاه قاجار بنا نهاده شدنهاوند از شهرستانهای مهم تاریخی استان همدان به شمار می‌آید و نظریه‌های مختلفی از پیشینه تاریخی این منطقه باستانی باقی مانده است شهرستان نهاوند از شمال به شهرستان تویسرکان و از شمال غربی به شهرستان کنگاور در استان کرمانشاه از شرق به بخش ثامن در شهرستان ملایر و از جنوب به شهرستان سلسه و دلفان در استان لرستان و از غرب به شهرستان کرمانشاه محدود می‌شود.
آرامگاه ابوعلی سینا
/post-145آرامگاه ابوعلی سینا بنای یادبود شیخ الرئیس ابن سینا فیلسوف، دانشمند و پزشک مشهور ایرانی است. محل فعلی آرامگاه بوعلی سینا منزل مسکونی ابوسعید دخوک دوست صمیمی ابوعلی سینا بوده است که او نیز در جوار ابوعلی سینا مدفون است. بنای ابتدایی این آرامگاه در زمان قاجاریه ساخته شده است و آرامگاه جدیدی که انجمن آثار ملی ایران به دستور محمدرضا پهلوی ساخته است در سال 1333 شمسی افتتاح گردیده است.
روستای حیدره قاضی خان
/post-84تپه حيدره در کنار روستاي حيدره قرار گرفته که به دليل نزديکي به شهر همدان به نام « حيدره پشت شهر» نيز شهرت دارد. امتداد دره حيدره، شرقي به غربي است که در انتهاي آن قله حيدره و سپس قله الوند قرار گرفته است. در کف دره رودخانه اي در جريان است، که مانند ساير رودهاي دامنه شمالي الوند، به قره چاي متصل مي‌شود. محصول باغات و مزارع اين دره، انواع ميوه و فراورده‌هاي کشاورزي است. روستاييان حيدره به شغل دامداري و زنبورداري نيز اشتغال دارند و عسل حيدره در همدان از شهرت خاصي برخوردار است. دامنه مقابل روستا از گونه‌هاي گياهي پوشيده شده که به دليل اهميت آنها در شمار مناطق حفاظت شده قرار گرفته است.
روستای گشانی
/post-83روستای گشانی از توابع بخش مرکزی شهرستان تویسرکان، در ۲۵ کیلومتری و در مسیر همدان – گنجنامه بطرف روستای باباپیر علی و شهر تویسرکان واقع شده است. میانگین ارتفاع این روستا از سطح دریا ۲۲۰۰ متر و آب و هوای آن سرد و کوهستانی است. روستای گشانی سابقهای کهن و قدیمی دارد. گفته می‌شود که روستای گشانی بیش از ۵۰۰ سال قدمت دارد و از روستاهای هدف گردشگری استان می باشد.
روستای پری (پیروز)
/post-82روستای پیروز (پری) در جاده اراک-ملایر و در فاصله 27 کیلومتری جنوب شرقی ملایر، از توابع بخش زند دهستان کمازان این شهرستان قرار دارد. از جاذبه‌هاي تاريخي روستا تپه پری" محوطه ای باستانی(دوره مفرق ) «قلعه پری» (قلعه بلنده) مربوط به قرن چهارم پیش از میلاد مي باشد بر فراز خرابههای این قلعه، قلعة منسوب به کریمخان زند قرار دارد که محل تجمع و سازماندهی لشکریانش بوده است. البته به غیر از قلعه بلنده، 5 قلعه دیگر هم در این روستا وجود دارد.
روستای مانیزان
/post-81روستاي مانيزان از توابع بخش مرکزي شهرستان ملاير بوده و از مرکز شهرستان حدود 30 کیلومتر فاصله دارد. این روستا در شرق شهرملایر و در انتهای دره موسوم به دره جوزان قرار گرفته و منطقه حفاظت شده لشگردر در جنوب روستا واقع شده است..
روستای سیمین ابرو
/post-79اين روستا نيز در نزديکي همدان بوده و از جمله روستاهاي هدف گردشگري است. اهالي روستا بيشتر به کشاورزي و دامداري مشغولند و به کشت محصولاتي نظير گردو، زرد آلو، بادام و نيز توليد چوب سپيدار و تبريزي مي‌پردازند. در ساخت خانه‌هاي اين روستا از مصالح بومي مانند سنگ، گل و چوب استفاده شده است، به نحوي که نوعي همگوني در ساخت بناهاي آن مشاهده مي‌شود. کوچه‌ها عمدتا سنگ فرش شده و خانه‌ها با سنگ‌هاي تخت، ديوار چين شده است. گوي‌هاي دست ساخت فلزي بر درب‌هاي چوبي منازل خودنمايي مي‌کند. همانند روستاي ورکانه، در اين روستا نيز دامداري خانواري مشاهده مي‌شود.
روستای ورکانه
/post-63«روستای ورکانه» در دامنه کوه الوند، در بخش جنوبی رشته کوه زاگرس میانی، در شرق رودخانه ارزان فرد و در 20 کیلومتری جنوب شرقی همدان جای دارد. واژه ورکانه از ور یا همان بر و همچنین کانه و چشمه ساخته شده است، کنارچشمه.