سامانی (به تاجیکی: Сомонӣ) نام یکای پول کشور تاجیکستان است که از ۳۰ اکتبر سال ۲۰۰۰ یکای پول رسمی آن کشور اعلام و جایگزین روبل تاجیکستان شد. دولت تاجیکستان برای بزرگداشت خاندان سامانیان، نام پول رایج خود را «سامانی» گذارده است. هر هزار روبل تاجیکستانی برابر با یک سامانی قرار داده شد. بر روی اسکناس‌های سامانی چهره برخی از مشاهیر مشترک ایران و تاجیکستان نقش بسته است. برای نمونه بر روی اسکناس ۱۰۰ سامانی چهره اسماعیل سامانی و بر روی دیگر اسکناس‌ها چهره رودکی، پورسینا (ابن سینا) و میر سید علی همدانی دیده می‌شود. اسکناس‌های دیگر با سیمای مشاهیر معاصر تاجیکستانی مانند صدرالدین عینی، باباجان غفورف، میرزا ترسون‌زاده و دیگران آراسته شده‌است. کد بین‌المللی این یکای پول TJS است.

قلعه‌ی قهقهه از روی نام قهرمان حماسی افسانه‌ای نام‌گذاری شده است که  پادشاه آتش‌پرستانی با پوست تیره‌رنگ بوده است. بقایای این قلعه گِلی مربوط  به قرن 4 بعد از میلاد را می‌توان بر قلّه صخره‌ای در کناره‌ی رود پنج،  آنجا که به ریزابه‌ای در افغانستان می‌پیوندد، ببينيد. قلعه شامل دو رأس  است که از شرق به غرب امتداد دارند. رأس بزرگ‌تر نزديك به 500 متر درازا  دارد و در ارتفاع 125متری از سطح رود‌خانه در شرق است و با شیبی کند به سمت  غرب پایین می‌رود.[1]

دوشنبه، پایتخت تاجیکستان، شهری در حال رشد با ترکیبی از معماری مدرن و سنّتی است. این شهر به دلیل دانشگاه‌های معتبر، مراکز تجاری و موقعیت اقتصادی رو به توسعه، مقصدی جذاب برای مهاجران، دانشجویان و کارگران خارجی است. در این مقاله، اطلاعات کاملی در مورد بازار اجاره مسکن در دوشنبه، قیمت‌ها، مناطق مختلف و نکات مهم قانونی ارائه می‌شود.  

قرغان‌ تپّه بزرگ‌ترین مرکز فرهنگی صنعتی درّه‌ی وخش در 97 کیلو‌متری جنوب  دوشنبه واقع است. مطابق با برخی تحقیقات قرغان‌ تپّه در قرن 7 به وجود آمده  اگر چه برخی قدمت آنرا بسیار بیشتر می‌د‌انند. شهر در قسمت بالایی درّه‌ی وخش و در مرکز یک مرغزار واقع است. در قرون وسطی این ناحیه را ختای و شهر  را ليواقند یا وخش می‌خواندند.

دره زرافشان، سرزمینی وسیع و پر از تضادهاست. با تاریخی منزوی و اسرارآمیز که هاله‌ای از رمز و راز را به خود گرفته است، این دره برای هر کسی که می‌خواهد بقایای جاده ابریشم، فرهنگ‌های باستانی و منزوی، و فرصتی برای تجربه تاریخ هزاران ساله را از نزدیک ببیند، یک مقصد ضروری است. این دره محل تلاقی سغدی‌ها و سایر قبایل آسیای مرکزی است، تمدن‌هایی که به زمان اسکندر مقدونی بازمی‌گردند و هنوز هم سنّت‌های خود را حفظ کرده‌اند. میراث شگفت‌انگیز آن‌ها در سنگ‌نوشته‌های محوطه‌های باستان‌شناسی پنجکنت و سرزم حک شده است.  

شهر خاروغ پایتخت استان خودمختار بدخشان[2] با جمعيّتی حدود 30 هزار نفر در  زمین‌های کم‌عرض و مرتفع و در 2060 متری از سطح دریا و نزدیک محل تلاقی  رودخانه‌های غُند[3] و شاه‌دارا[4] در مرز افغانستان واقع شده است. درّه  رودخانه در اینجا باریک است و شهر در دو خیابان بزرگ شكل گرفته كه در دو  طرف خيابان اصلی رديفی از درختان صنوبر قرار دارد.[5] در سال 1895 زمانی که  سرانجام مرز بین امپراتوری روسیه و افغانستان تعیین شد مرز از سه‌خانه و  یک سربازخانه و روستای کوهستانی کوچکی از خاروغ تشكيل شد. جاده‌ای از آش[6]  تا خاروغ ساخته شد امّا جاده تنها این امکان را فراهم می‌کرد تا اسب‌  سواران کالاها را به کاروان‌های شتر تحویل بدهند.

استفاده از لباس‌های اروپایی در بین مردم تاجیک پس از سلطه روس‌ها بر آسیای میانه از اواخر قرن نوزدهم رایج شد و نام‌های بسیاری برای پوشاک‌های نو وارد زبان نوشتاری مردم شد؛ واژه‌هایی مثل کاستیوم(کت) بریوک(شلوار)  پلتا(پالتو) و پلش(بارانی).

اوّلین مستعمره در قلمرویی که هم اکنون تاجیکستان نام دارد، به دوره دوّم  عصر حجر(8.900.00 هزار سال پیش) برمی‌گردد.[1] یافته‌های باستان‌شناسی و  شواهد مکتوب هرودتس[2] و منابع تاریخی دیگر اطلاعاتی در مورد زندگی، رسوم،  سنّت‌ها، حرفه، فرهنگ و روابط تجاری مردمی که در ابتدای تاریخ این منطقه در  آنجا زندگی می‌کرده‌اند، فراهم می‌كنند.

تاجيكستان هم اكنون دارای چهار ولايت يا استان می‌باشد. استان تحت امر مركز  به مركزيت شهر دوشنبه، استان سغد در شمال كشور به مركزيت شهر خجند، استان  ختلان در جنوب تاجيكستان به مركزيت شهر قرغان‌تپّه و استان خودمختار بدخشان  در شرق تاجيكستان به مركزيت خاروغ.در تاجیکستان هر ولایت، (معادل  استان در تقسیمات کشوری ایران) به چندین ناحیه، (معادل شهرستان در ایران) و  هر ناحیه به چندین جماعت دهات، معادل دهستان، در (تقسیمات کشوری ایران) و  هر جماعت، به چندین ده تقسیم می‌شود.

صدرالدّین عینی، یکی از بزرگ‌ترین ادیبان و نویسندگان تاجیک، در روستایی در امارت بخارا چشم به جهان گشود. زندگی او سرشار از فراز و نشیب‌هایی بود که مسیرش را به سوی افتخارات بی‌شماری سوق داد. در شش سالگی، پدرش سیّد مراد خواجه، کشاورز باسواد و علاقه‌مند به دانش، او را به مدرسه‌ای در روستا فرستاد. عینی آموزش ابتدایی خود را در این مدرسه گذراند، امّا احساس کرد که آموزش عمیق‌تری نیاز دارد، بنابراین به یک مدرسه دخترانه رفت و در آنجا با آثار بیدل و صائب آشنا شد. با این حال، خوشبختی کودکی او کوتاه بود، زیرا در سنّ دوازده سالگی طاعون همه‌گیر شد و او را از والدینش جدا کرد.

درّه ورزاب منطقه تفریحی مورد علاقه ساکنین دوشنبه است. در آنجا تعداد زیادی منطقه تفریحی و مکان‌هایی برای استراحت و يا به قول تاجيك‌ها دم‌گيری  وجود دارد. ورزاب به عنوان یک منطقه جغرافیایی کوچک نزدیک دوشنبه، در نقطه تقاطع سرچشمه رود ‌ورزاب و قسمت‌های مرکزی از سراشیبی‌های جنوبی رشته کوه حصار بسیار شناخته شده است. ناحیه ورزاب در مرزهای شمالی درّه زرافشان و در  سراشیبی‌های شمالی رشته کوه حصار واقع شده است. از شرق به درّه رامیت و از  جنوب‌ شرقی به راحتی و وحدت می‌رسد. بزرگراه‌هایی که دوشنبه را با بخش‌های  شمالی کشور و درّه فرقانه، استرفشن (اوراتپّه‌سابق)، خجند،  (لنين‌آباد‌سابق) و عینی و پنجکنت، به هم پیوند می‌دهند از درّه ورزاب عبور  می‌كنند.

مجتمع معماری تاريخی حضرت شاه در بخش قديمی شهر استروشن واقع شده كه متشكل  از 3 ساختار مذهبی است. آرامگاه حضرت شاه، آرامگاه خدايار ‌ولعمی و مسجد  حضرت‌ شاه و(همچنين مسجد نمازگاه) كه به شكل نيم‌ دايره‌ای اطراف يك چشمه  آب چيده شده‌اند. حضرت‌ شاه نام روحانی است كه در آنجا تدفين شده. طبق  افسانه‌های شفاهی وی برادر كاظم‌ بن‌ عباس است كه به طور فرضی در قرن  يازدهم در مجتمع ‌شاه‌ زند ‌سمرقند تدفين شده و عموزاده‌ی حضرت محمّد‌(ص)  می‌باشد. در قديم قبرستان، مدرسه، گورخانه و نگارخانه در مجاورت آرامگاه  وجود داشت. طبق اسناد ضبط شده دوازده قاری قرآن در شش حجره در آرامگاه  زندگی می‌كردند و برای روح متوفّی كه در قبرستان همجوار دفن می‌شود طلب  مغفرت كنند.

اگر به دنبال مقصدی بی‌نظیر، مقرون به صرفه و با فرهنگی آشنا اما پر از شگفتی هستید، تاجیکستان گزینه‌ای فوق‌العاده برای شماست! با پروازهای منظم و هفتگی از شهرهای مختلف ایران به دوشنبه، سفری راحت و خاطره‌انگیز در انتظار شماست.

اگر در بزرگراه پامیر جایی بین گذرگاه كايتزيك[2] (4271 متر) و علی‌چور  رانندگی کنید، به تابلویی برمی‌خورید كه شما را از جاده اصلی خارج كرده و  به دریاچه‌های زيبای بلنكول و ياشيكول راهنمایی می‌كند.[3] پیچ‌‌ جاده  ياشيكول در کیلومتر 145 بعد از مرغاب است. جاده فرعی بلنكول در حدود 18  کیلومتری جاده اصلی قرار دارد و از بلنكول تا دریاچه‌ی ياشيكول هم 15  کیلومتر دیگر باید راه پیمود. ياشيكول به معنی دریاچه سبز است. این دریاچه  در ارتفاع 3700 متری از سطح دریا قرار داشته و 19 کیلومتر طول و 1 تا 4  کیلومتر عرض دارد. همچنين اين درياچه در عمیق‌ترین نقطه، حدود 50 متر عمق  دارد.

درّه قره‌تاغ تقریباً از 8 کیلومتری نزدیک یک بزرگراه در44 کیلومتری غرب  دوشنبه پشت روستای قره‌تاغ که در امتداد کناره راست رودخانه قره‌تاغ کشیده  شده است، شروع مي‌شود. یک مسیر در امتداد درّه شیرکنت در کناره چپ رودخانه  کشیده شده است که تقریباً 20 کیلومتر است. خانه‌ها و باغ‌های ساکنین محلّی  مانند یک روبان پیوسته در امتداد رودخانه در قسمت پایینی درّه کشیده  شده‌اند. هیچ کس در قسمت بالایی درّه زندگی نمی‌کند.

تاجیکستان از دیرباز محل برخورد دين‌ها و مذاهب گوناگون بوده است. این  سرزمین با فرهنگ‌های چین، ایران و... همسایه بوده و جریان‌های دینی و  فرهنگی آنها این جمهوری را تحت تاثیر خود قرار داده است. امروزه دین بیشتر  مردم این منطقه سنّی و از شاخه حنفی است و ابوحنیفه را به عنوان امام اعظم  می‌شناسند. گروه کوچکی از شیعیان اسماعیلی در کو‌ه‌های پامیر در منطقه  بدخشان زندگی می‌كنند. اقلّیّت‌های مسیحی، زرتشتی و کلیمی نيز در این کشور  زندگی می‌كنند. مسلمان 80درصد، مسلمان شيعه 5درصد، ارتدوكس روسی5/1درصد،  يهودی 1/0درصد، ساير اديان و بیدين 4/13درصد

حمل‌ونقل در تاجیکستان، با توجه به طبیعت کوهستانی و جاده‌های پرپیچ ‌و خم این کشور، یکی از موضوعات مهم برای مسافران است. از وسایل نقلیه عمومی مانند مینی‌بوس‌ها (ماشروتکا) و تاکسی‌های اشتراکی در شهرهای بزرگی چون دوشنبه و خجند تا پروازهای داخلی به مناطق دورافتاده مانند خاروغ، گزینه‌های مختلفی برای جابه‌جایی وجود دارد. با این حال، به‌دلیل کمبود راه‌آهن و شرایط بعضاً دشوار جاده‌ای، برنامه‌ریزی دقیق برای سفر زمینی ضروری است. آشنایی با سیستم حمل‌ونقل محلی و صبر کافی، به شما کمک می‌کند تا از سفر در این کشور زیبا لذت ببرید.

در قرون 2 و 3 قبل از میلاد مسيح منطقه درّه کافرنهان و مناطق اطراف آن بخشی از امپراطوری یونانی- باختری بود. اين مطلب از سكّه‌هايي كه در ولايت قشقا دريا، حوالی شهرِكتاب يافت شد، تاييد می‌شوند. اكثر اين سكّه‌ها مضروب دوران اوكراتيدس می‌ باشند. این مناطق در قرون 1 قبل از میلاد تا 3 پس از میلاد بخشی از امپراطوری کوشان شد. در قرن 8 این ناحیه(همراه با سایر  مناطق آسیای مرکزی) توسط اعراب مورد تهاجم قرار گرفت و بالاخره در قرون 14 و 15 به تیمور تعلق یافت.

خجند دوّمين شهر بزرگ تاجيكستان می‌باشد، كه در شمال كشور واقع شده است،  يكی از قديمی‌ترين شهرهای تاجيكستان كه حدود 2300 سال قبل در طول دوران  الكساندر بزرگ تأسيس شد. طبق گفته‌ تاريخ‌ نويسان يونانی در سال 329 قبل از  ميلاد مسيح، الكساندر بزرگ قلعه‌ای بر روی رودخانه تانايس يا  ياكسارت (سيحون امروزی) بنا كرد، و با آن مرز طبيعی امپراطوری خود را  مشخّص كرد. وی آن را به نام خود ناميد و آن را با جنگجويان يونانی و جمعيّت  محلّی سكنی داد. البته اين قلعه در ابتدا يك شهر نبود. هر چند، بعدها به  دليل موقعيت جغرافيايی و استراتژيكی آن جمعيّت آن زياد شده و تبديل به شهری بزرگ شد. در تاريخ اين شهر به نام الكساندر يا اسخاتا شناخته می‌شود.

سنگ‌نگاره‌ها يا نقّاشی‌های حک شده روی سنگ، دسته‌ی متفاوتی از آثار تاریخی  را ارائه می‌دهند. منطقه‌ی پامیر با بیش از 50 مکان غنی‌ترین منطقه دارای  نقّاشی‌های سنگی در تاجیکستان است. این نقّاشی‌ها را می‌توان در  درّ‌ه‌های رود‌خانه‌ی غُند، سدّ چرتوم، پنج، در نزدیکی نمتگوت، لنگر،  پارشنو، شاه‌دارا، ياژولام، شمال روستای آق‌جلگه و در ورودي رودخانه برتنگ  یافت. همچنين در امتداد ساحل رود زرافشان و شاخه‌های آن در سلسله جبال  قوراما به مقدار زياد تصويرهای روی سنگ پيدا شده‌اند

آنچه باعث می‌شود سفر جاده ابریشم یک سفر بی‌نظیر، خاص و منحصر به فرد شود،  تعداد بالای آثار باستانی، تاریخی و فرهنگی آن است که در این سفر دیده  می‌شود. در سفر گروهی و فرهنگی جاده ابریشم بیش از 100 اثر باشکوه از نزدیک بازدید می‌شود. این لیست تعدادی از مکان‌هایی است که در سفر جاده ابریشم با هم خواهیم دید.

جدول مسافت راه‌های تاجیکستان

کشاورزی بخش اصلی اقتصاد تاجیکستان را تشکیل می‌دهد.این بخش به طور جدّی در  اثر جنگ‌های 1993‌‌-1992 صدمه دید و کشت و برداشت محصول مختل شد. محصول  اصلی در این کشور پنبه است که بیشتر 50 درصد آن در جنوب غربی کشور تولید  می‌شود. شرایط نامناسب آب‌و‌هوایی، درجه حرارت پایین و باران‌های سنگین  تولید را تحت تاثیر قرار داده‌اند. پنبه هر چند مرغوبیت پائینی در مقیاس  جهانی دارد امّا به عنوان اساس اقتصادی باقی مانده است.

سفر به کشورهای تاجیکستان و ازبکستان، تجربه‌ای منحصربه‌فرد از تاریخ، فرهنگ و طبیعت خیره‌کننده جاده ابریشم را برای شما به ارمغان می‌آورد. اما برای داشتن سفری بی‌دغدغه و خاطره‌انگیز، انتخاب یک آژانس مسافرتی معتبر و باتجربه بسیار مهم است. گروه گردشگری سفرهای ناز با بیش از ۲۰ سال سابقه در برگزاری تورهای تخصصی جاده ابریشم، یکی از بهترین گزینه‌ها برای سفر به این دو کشور است. در این مقاله، به بررسی دلایلی می‌پردازیم که چرا سفرهای ناز را باید برترین انتخاب خود برای تورهای تاجیکستان و ازبکستان بدانید.  

تاجیکستان کشوری فارسی‌ زبان است، که مردم آن به گویش فارسی تاجیکی سخن می‌‌گویند. اکنون در این کشور از خط استاندارد شدهٔ سیریلیک برای نگارش زبان فارسی استفاده می‌کنند، در حالی که دو کشور دیگر فارسی ‌زبان یعنی  ایران و افغانستان از خط فارسی استفاده می‌کنند، که بیش از هزار سال است، برای نگارش زبان فارسی استفاده می‌شود.

درّه‌ی‌ حصار منطقه وسیعی کوهستانی است به طول تقریباً 70 کیلومتر و 2 الی  18 کیلومتر پهنا كه رودخانه‌های كافرنهان،قره‌تاغ و رودخانه شیرکنت از آن  می‌گذرد.مردم در این منطقه در اوایل عصر حجر، 3 الی4 هزار سال قبل از میلاد  ساکن بوده‌اند. بعد‌ها این منطقه بخشی از باختر و سپس بخش‌های  یونانی-باختری و کوشان می‌شود. آثار باقیمانده از سنگ‌چین‌های گرد و مستطیل  شکل ساخته دست بشر در مناطق باستانی که در میان ساکنین محلّی به تيپا  معروف هستند در تعداد زیادی از باستان‌شناسی‌ها یافت شده که گواه این موضوع  هستند.

بهترین زمان برای سفر به تاجیکستان به‌طور کلی از اردیبهشت تا مهر (می تا اکتبر) است، زمانی که آب‌وهوا در بیشتر مناطق معتدل و دل‌پذیر بوده و  جاده‌های کوهستانی قابل‌دسترسی هستند. در این ماه‌ها، دشت‌های شمالی و دره‌های سرسبز مانند رودخانه زرافشان و دریاچه اسکندرکول در اوج زیبایی خود قرار دارند و فرصت‌های بی‌نظیری برای طبیعت‌گردی و کوهنوردی فراهم می‌کنند. همچنین، جشنواره‌های فرهنگی و رویدادهای محلی در این فصل‌ها برگزار می‌شوند که می‌توانند تجربه‌ی سفر را غنی‌تر کنند.  

باختر، کشوری باستانی در آسیای مرکزی است، که امروزه در منطقه جنوب  تاجیکستان، ازبکستان و شمال افغانستان واقع شده است. از باختر به عنوان  منبع عتیقه نام برده مي‌شود. یک منطقه که طلای بسیاری از آنجا استخراج  می‌شده و اسب‌های باشکوهی را می‌پرورانده است. در گنج معروف آمو‌دریا که در  قرن 19 در کناره راست رودخانه‌ی پنج یافت شد، تعداد زیادی از اقلام طلایی  همراه با تصاویری از اسب‌ها با ویژگی‌های واضحی از گونه‌های بومی منطقه  وجود داشت. رودخانه‌های پنج و وخش در وسط این منطقه جریان دارند و بعد از  بهم پیوستن، رودخانه بزرگ آمو‌دریا که در دنیای باستان به جیحون معروف بوده  است را به وجود می‌آورند. ناحیه پهناوری بین وخش و پنج (یعنی کناره چپ  درّه وخش) به نام منطقه ختل وجود داشته است. در تاریخ باستان، ختل یک قسمت  از بخارا بوده است.

تاجیکستان، کشوری با طبیعت بکر و فرهنگ غنی، مقصدی بی‌نظیر برای گردشگرانی است که به دنبال تجربه‌ای متفاوت و خاطره‌انگیز هستند. از کوه‌های سر به فلک کشیده پامیر و دریاچه‌های خیره کننده مانند دریاچه اسکندرکول تا شهرهای تاریخی همچون خجند و پنجکنت. این کشور گنجینه‌ای از زیبایی‌های طبیعی و میراث فرهنگی را در خود جای داده است. با مردمی مهمان‌نواز، غذاهای لذیذ و معماری چشم‌گیر. سفر به تاجیکستان فرصتی است برای کشف ترکیبی منحصر به فرد از سنت و طبیعت. در این مطلب، با توصیه‌های سفر به این مقصد کمتر شناخته شده آشنا می‌شویم تا سفری به یادماندنی را تجربه کنید.

در سال 1877 ميلادی در کنار آمو‌دریا (در زمان‌های باستان این قسمت از  رود‌خانه و ریزآبه‌هایش به جیحون معروف بوده‌اند.) ساکنین محلّی یک گنج  بزرگ در نزدیکی تخت‌ قباد[2] یافتند که شامل بیش از 2000 سکه‌ی طلا و نقره و  بسیاری از آثار هنری طلايی متعلّق به دوره‌های هخامنشی و باختری-يونانی[3]  می‌شد. گنج به سه تاجر بخارایی که با کاروان‌هایشان عازم شمال هند  (پاکستان امروزی) بودند فروخته شد.

مجتمع ساختمانی مذهبی بزرگی به نام مقبره شيخ‌ مصلح‌الدّين در مركز تاريخی  شهر خجند واقع شده و به نام مصلح‌الدّين‌ خجندی كه شاعر و حاكم شهر بوده و  در قرن دوازدهم می‌زيسته نامگذاری شده است. زندگی‌نامه وی به نام مناقب[1]  حفظ و نگهداری شده است. بر طبق افسانه قومی شيخ‌ مصلح‌الدّين فرد  شگفت‌انگيز و مقدّسی بوده است. بعد از مرگش وی ابتدا در روستای اونجی به  خاك سپرده شد كه در حومه خجند قرار دارد. مدّتی بعد پيروانش خاكستر شيخ را  به مكانی كه هم اكنون مقبره اوست منتقل كردند و آرامگاه بزرگی بر روی قبرش  ساختند.

به‌ گزارش باشگاه خبرنگاران، در اوایل سدة 20 "صدرالدین عینی"،" حاجی یوسف  میرزا فیاض‌اف"، شریف‌جان مخدوم صدر ضیاء، میرزا محمدعظیم سامی، میرزا  سلیم‌بیک سلیمی، محمداکرام ابن عبدالسلام معروف به داملاّ اکرامچه،  محمدصادق‌خواجة گلشنی، سعید شاه‌محمد، محمدعلی محمدسعید بلجوانی، افضل  مخدوم پیرمستی، میرصدیق‌خواجه حشمت، عبدالله‌خواجة عبدی، حاجی نعمت‌الله  محترم، سنگ‌محمد بدخشی، میرزا فضل‌علی بیک سرخ‌افسر، میرزا سراج‌الدین  حکیم، عالم‌خواجه ابن‌میرزا سعیدخواجة اشرف بخارایی، ملا عالم مخدوم خواجة  تاشکندی، شاه‌فتور محبت شاهزاده و دیگران در عرصه‌های گوناگون علم اثرهایی  آفریدند که در‌بارة احوال و آثار آنها در زیر اشاره می‌شود.

در قرون وسطی منطقه پامیر به دلیل استخراج نقره شهرت داشت. این استخراج در  قرن 10 با بهره‌برداری از ذخایر نقره نزدیک رودخانه توقوزبالاك در کناره  سمت چپ رودخانه غُند، در محدوده‌ی بچار آغاز شد. سرمایه‌سازی از ذخایر این  ناحیه منجر به توافق معدن‌چیان و متخصّصان ذوب‌آهن در چرتيم، ورشز، شازود،  ميانه‌كوه، و بسیاری دیگر شد. استخراج در سطح وسیع نبود. استخراج در قرن 11  در طی "بحران نقره" رشد زيادی کرد؛ ذخایر نقره توسعه یافتند و در  پامیرشرقی به شدت مورد بهره‌بردای قرار گرفتند.

من به عنوان یک علاقمند موسیقی تاجیکستان، مفتخرم که مروری کوتاه بر  تاریخچه غنی و پربار موسیقی تاجیکستان داشته باشم. موسیقی تاجیکستان،  گنجینه‌ای ارزشمند از فرهنگ و هویت این سرزمین است که از اعصار گذشته تا به  امروز، با نغمه‌ها و آواهای دلنشین خود، روح مردم را نوازش داده است.

گردنه‌ها و گذرگاه‌های مهم ارتباطی كوهستانی

در گذشته مناره‌ها، در كنار مساجد و يا مدارس از خشت، سنگ و چوب ساخته  می‌شدند. كاربرد مهمّ مناره‌ها در گذشته استفاده از آنها برای اذان گفتن  بود. مناره‌ها به شکل مدوّر و يا چارگوش بنا شده و با کتیبه‌ها و تزئينات مختلف مانند: كاشی كاری تزئين می‌شدند. تعداد كمی‌ از مناره‌های قديمی در  تاجيكستان هنوز باقی مانده و بعضی از آنها ترميم و بازسازی شده است.

موزه ملی تاجیکستان یک موزه تازه بازسازی شده است که نمایشگاه‌هایی از تاریخ قدیم و جدید جمهوری تاجیکستان را در خود جای داده است و در پایتخت کشور تاجیکستان، شهر دوشنبه، واقع شده است. این موزه در سال ۱۹۳۴ افتتاح و در سال ۱۹۹۹ عنوان موزه ملی را دریافت کرده است. این ساختمان منحصر به فرد برای همه بازدیدکنندگانی که شروع به کاوش در کشور کوچک آسیای مرکزی کرده‌اند واقعاً الهام بخش است و با معرفی تاریخ، طبیعت، زندگی محلی و فرهنگ مردم تاجیکستان مورد توجه گردشگران بسیاری قرار گرفته است. تاجیکستان کشوری در آسیای میانه است که توسط افغانستان، چین، قرقیزستان و ازبکستان احاطه شده است. این شهر به دلیل کوه‌های ناهموار مشهور به پیاده‌روی و کوهنوردی است. کوه‌های فان، در نزدیکی پایتخت ملی دوشنبه، دارای قله‌های پوشیده از برف هستند که بیش از ۵۰۰۰ متر ارتفاع دارند.

درّه یغناب تقریبا از 150 كیلومتری شمال پایتخت تاجیكستان (شهر دوشنبه)  شروع می‌شود. درّه كمی قبل از گذرگاه انزاب شروع شده و حدود 60 كیلومتر طول  دارد. درّه توسط رودخانه‌های كومبیل و برزنگا شكل گرفته كه از  یخچال‌های طبیعی تقاطع كوهستانی تاك‌علی سرچشمه می‌گیرد. انشعابات  رودخانه‌های یغناب به رودخانه زرافشان جاری می‌شود و محدوده‌ی زرافشان را از محدوده حصار جدا می‌كند. قسمت بالایی درّه به دلیل چمن‌زارهای باشكوه به  دامنه كوه‌های آلپ مشهور می‌باشد. منطقه جمعیت دائمی ندارد. تنها در تابستان چوپان‌ها، گاوهایشان را برای چرا به اینجا می‌آورند.

پس از استقلال تاجيكستان يك گروه شبه‌نظامی در اين كشور وجود داشت كه در  سال 1993 وزير دفاع وقت، الكساندر شيشليانكف كوشش كرد آن را تبديل به يك  نيروی مسلح كند. پس از انحلال فرماندهی مشترك كشورهای هم‌سود در سال 1993  لشكر زرهی 201 تحت فرماندهی روسيه در‌آمد. قبلاً قرار بود تاجيكستان و  كشورهای هم‌سود در اين فرماندهی شريك باشند.

مهمان‌بختی محبت‌اف از چهره‌های برجسته فرهنگی و ادبی تاجیکستان است که به  مدت ده سال، از سال ۲۰۱۱ تا ۲۰۲۱، ریاست اتحادیه نویسندگان این کشور را بر  عهده داشت. او در دوران زمامداری خود نقش مهمی در ثبات و پویایی فعالیت‌های  ادبی تاجیکستان ایفا کرد و روابط فرهنگی با دیگر کشورها، به ویژه ایران،  را گسترش داد. تحت رهبری او، تبادل‌های ادبی و برگزاری همایش‌های مشترک  میان نویسندگان تاجیکستان و ایران تقویت شد، که این امر به غنای دیالوگ  فرهنگی بین دو حوزه فارسی‌زبان کمک شایانی کرد.

چهل‌ و‌ چهار چشمه مکان بسیار معروفی در تاجیکستان و کشور همسایه ازبکستان  است، زیرا از دامنه‌ی تپّه کوچکی که قبلاً صحرا بوده است پنج چشمه‌ی بزرگ  از زیر زمین بیرون می‌آید که به 39 چشمه کوچکتر تقسیم می‌گردند. آب چشمه‌ها  با هم جریان می‌یابند تا کانالی پر از ماهی به عرض 12تا 13متر تشکیل دهند.  جالب است بدانید ماهی‌ها به طرف پایین رودخانه شنا نمی‌كنند بلکه در 8  الی9 متری ابتدای آن می‌مانند.

چشیدن غذاهای ویژه تاجیکستان یکی از نکات برجسته هر بازدید از این کشور است. نه تنها مواد اولیه تازه و خوشمزه به صورت محلی تولید می‌شوند، بلکه موقعیت این کشور در جاده ابریشم باعث شده است که برای قرن‌ها، غذاهای ملّی متنوع آن تحت تأثیر فرهنگ‌های چین، روسیه، ایران و شبه‌قاره هند قرار بگیرد. در این‌جا هشت غذای برتر معرفی می‌شوند که آشپزی تاجیکستان را از  کشورهای همسایه متمایز می‌کند:

موزه تاریخی شهر خجند چندين‌ سال پیش گشایش یافت. اين موزه هم‌ اکنون به  مهم‌ترین مکان دیدنی شهر تبدیل شده‌ و بازدید از آن جزء برنامه‌های حتمی  ميهمانان دوّمین شهر بزرگ تاجیکستان است. نمای ساختمان آن که به استحکامات  عظیم باستانی می‌ماند، یادآور دژ بزرگی است که زمانی در کرانۀ رود  سیر(سیحون) خودنمایی می‌کرد و گویا در سدۀ چهارم پیش از میلاد دیدبان‌گاه  لشکر اسکندر مقدونی بوده است. بازمانده‌های آن دژ کهن را می‌توان درست در  کنار همین ساختمان جدید امروزي به نظاره نشست. در واقع بنای جديد موزه  تاریخی خجند در گوشۀ راست همان دژ باستانی بنا شده ‌است.

پنجکنت باستانی در نزدیکی شهر پنجكنت امروزی واقع شده و نماینده یک اثر  تاریخی بی‌نظیر در اوایل قرون وسطی است. پنجكنت در قرن‌های 5 تا 8 ميلادی  شرقی‌ترین نقطه شهر سغدیان بود. (غفوراف، باباجان. تاجيكان. جلد اوّل و  دوّم، عرفان، دوشنبه،1377ه.ش-1997م – ص 3831) سغدی‌ها کسانی بودند که به  زبان ایرانیان شرق صحبت می‌كردند و از نیاکان تاجیکی‌ها محسوب می‌شوند. در  ربع اول قرن 8 ميلادی پنجکنت مرکز قلمرو آخرین پادشاه، دیواشتیچ بود که با  شاهزاده‌ی سغدیان بر سر قدرت شهر سمرقند، پایتخت سغدیان جنگید.

شرکت‌ها و آژانس‌های بی‌شماری در سطح کشور اقدام به برگزاری تورهای  تاجیکستان می‌کنند. در زیر سعی کرده‌ایم ضمن مقایسه‌ای دقیق نسبت به قیمت و  خدمات این سفرها ارزان‌ترین، مناسبت‌ترین و با کیفیت‌ترین سفر تاجیکستان  را به صورت مستند و مبتنی بر اطلاعات مندرج بر وبسایت‌های این شرکت‌ها به  دست بیاوریم.